خلاصة:
هنر و زیبایی دغدغه مستقل حکمای مسلمان نیست، فلذا کمتر تالیف و تصنیفی میتوان یافت که پیرامون فلسفه هنر و زیباییشناسی حکمای بزرگ مسلمان به رشته تحریر درآمده باشد. در مورد غزالی و تاملات جدی او پیرامون مهمترین مسائل مربوط به جهانبینی اسلامی است، نیز این فقر وجود دارد. این مقاله با محور قرار دادن کیمیای سعادت سعی نموده تصور غزالی از مفهوم زیبایی را نشان دهد. «کیمیای سعادت» که به تعبیر خود غزالی به فارسی ساده و روان نوشتهشده، به صورت صریح دیدگاههای غزالی پیرامون ابواب مختلف را بازمیگوید، به ویژه که تلخیصی از کتاب مفصل او یعنی «احیاء علوم الدین» (بهطور خلاصه: احیاءالعلوم) است. یکی از مهمترین مفاهیم مطرح در فلسفهی هنر، مفهوم “زیبایی” و چیستی آن است که اکثر فیلسوفان غربی کموبیش به آن پرداختهاند و در حکمت اسلامی نیز بیشتر متفکران، آرایی دربارهی این مفهوم دارند. در حکمت اسلامی مفاهیمی همچون حسن، جمال و نیکویی، معادلهایی برای زیبایی هستند و در آثار علما و فیلسوفان مسلمان از مفاهیم یادشده استفادهشده است. هدف کلی مقاله حاضر بررسی ابعاد زیبایی از نظر غزالی در کتاب کیمیای سعادت وی بود که موضوع با مطرحشدن دو سوال اساسی پیش برده شد که عبارتاند از: 1) چگونگی تبیین زیبایی در کتاب کیمیای سعادت غزالی و 2) بررسی مولفههای زیبایی از نظر غزالی در کتاب کیمیای سعادت. روش تحقیق در این مقاله بر مبنای ماهیت کیفی، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری دادهها مطالعات تحقیقاتی و کتابخانهای بود. بنابراین در متن حاضر بهطور واضح به بررسی معنی زیبایی از نظر غزالی و مولفههای آن اشاره شده است.
ملخص الجهاز:
پيشينه تحقيق درخصوص امام محمد غزالي و کتاب کيمياي سعادت وي و مفهوم زيبايي در کتاب کيمياي سعادت غزالي تحقيقات فراواني صورت گرفته است که در زير به برخي از آن ها اشاره مي کنيم : ● ساکت ، ياحقي، راشد محصل ، عابدي (١٣٩١) در مقاله خود تحت عنوان ضرورت تصحيح دوبارة کيمياي سعادت بيان مي دارد که برآن است تا با بررسي اين دو چاپ ، به ويژه تصحيح خديوجم و مقايسۀ آن ها با نسخ کهن کتاب ، کاستي ها و اشکالات اين دو تصحيح را نشان دهد و ضرورت تصحيح دوبارة کيميا را گوشزد کند.
● حنايي کاشاني در ترجمه مقاله اي با عنوان زيبايي از نظر غزالي بيان مي دارد که (آنانداکنتيش ) کوماراسوامي چشم اندازهاي بسياري را در مقابل ديدگان ما قرار داده است يکي از آن ها اگاه ساختن ديدگان ما قرار داده است يکي از آن ها آگاه ساختن ما به اين امر است که نظريه يا فلسفه اي ايراني در باب زيبايي وجود دارد که از هر تصديق صرف کمال و والايي فراتر مي رود اما هنوز کارهاي بسياري بايد انجام شود تا بتوانيم گستره و فراخناي اين نظريه و ديگر نظريه هاي راجع به زيبايي را که اهميت بسياري در فهم ما از هنر ايراني دارند به طور کامل درک کنيم اين صفحات از ان رو نوشته شدتا گام کوچکي در اين راه برداشته شود و درواقع انچه به قلم امده است جز خلاصه نظام مندي از عبارات گزيده نيست .
● برخورداري، حبيبي، وهابي(١٣٩٥) در طرح پايان نامه خود تحت عنوان تبيين ديدگاه زيبايي شناسي غزالي و دلالت هاي آن در تربيت زيبايي شناختي به اين نتيجه مي رسد که يکي از اهداف تعليم و تربيت ، آشنا کردن دانش آموزان با هنر، ارائه فهمي از هنر به آن ها، ايجاد حس قدر شناسي از آن و پرورش خلاقيت هنري است .