خلاصة:
انسان همواره در پی صیانت از دو ساحت مادی و معنوی خود بوده و در مقابل عملی که ناعادلانه و نامشروع بوده ایستاده است. مال، جان، شرف و حیثیت مواردی بوده که بشر برای آنها جنگیده، جان داده یا جانی را گرفته است. دفاع مشروع در مقابل قوای دولتی و پلیس نیز جزء این موارد است. جایی که از حدود وظایف خود تجاوز کند و خسارتی در شرف به وجود آمدن باشد. دفاع مشروع در جایی جایز و پدید میآید که بهجز ارتکاب جرم هیچ راه دیگری برای دفع خطر ممکن نباشد. در این صورت مدافع نه مسئولیت کیفری دارد، نه مجازات و نه ضامن خساراتی است که به بار میآورد. در مقام دفاع مشروع چند نظریه شاخس وجود دارد که در این نگاره به سه نظریه اصلی پرداخته خواهد شد. با این حال یافتههای این پژوهش نشان میدهد نظریههای متفاوتی درباره دفاع مشروع در مقابل پلیس وجود دارد، از قبیل نظریه مقاومت مطلق، نظریه اطاعت مطلق و نظریه مختلط که مورد بحث قرار خواهد گرفت. با این حال سوال اصلی که در اینجا مطرح میشود این است که در مقام دفاع در مقابل پلیس مدافع تحت چه شرایطی مسئولیت کیفری از او ساقط و حدود و ثغور تجاوز از وظیفه کجاست؟ هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی دفاع مشروع در مقابل پلیس از دیدگاه حقوق ایران و حقوق بین الملل میباشد که به روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانهای انجام شده است.
ملخص الجهاز:
با اين حال سوال اصلي که در اينجا مطرح مي شود اين است که در مقام دفاع در مقابل پليس مدافع تحت چه شرايطي مسئوليت کيفري از او ساقط و حدود و ثغور تجاوز از وظيفه کجاست ؟ هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي دفاع مشروع در مقابل پليس از ديدگاه حقوق ايران و حقوق بين الملل مي باشد که به روش توصيفي- تحليلي و کتابخانه اي انجام شده است .
(صداقي، ١٣٨٧) تعريف ذيل را مي توان مناسب ترين تعريف براي اين نهاد که جامع و در عين حال مانع باشد دانست : «دفاع مشروع عبارت از امتياز يا حقي است که قانون براي شخصي که مورد حمله تجاوز کارانه قرار گرفته مقرر کرده است تا با استفاده از قدرت فيزيکي لازم ، در هنگام ضرورت و عدم دسترسي به قواي دولتي، با عملي که ضرورت دارد و با استفاده از وسايل متناسب ، خطر فوري و نامشروعيرا دفع کند که يکي از منافع مورد حمايت قانون را از جمله نفس ، مال ، آزادي تن و ناموس خود يا ديگري را مورد تهديد قرار داده است ، به طور که اين دفع خطر تقريباً هميشه مستلزم ارتکاب جرائم خشونت آميز و ايراد صدمه به متجاوز است ».
٢ - هر گاه فردي در مقام دفاع از نفس ، عرض ، ناموس ، مال يا آزادي تن خود يا ديگري در برابر هر گونه تجاوز يا خطر فعلي يا قريب الوقوع ، با رعايت مراحل دفاع مرتکب رفتاري شود که طبق قانون جرم محسوب مي شود در صورت اجتماع شرايط زير مجازات نمي شود : الف – رفتار ارتکابي براي دفع تجاوز يا خطر ضرورت داشته باشد.