ملخص الجهاز:
"شیخ محمد عبده،صاحب تفسیر«المنار»،در مورد اسرائیلیات میگوید:«هدف ما از همهی این سخنان آن است که بیشتر روایاتی که در تفسیر روایی آمده و یا دستکم بخش زیادی از این نقلها حجاب قرآن و مانع رسیدن خوانندگان آن به مقاصد عالی و تربیتی و حقایق نورانی و روشنگر قرآن هستند» [پژوهشهای قرآنی،ج 7،ص 01].
پرهیز از تفسیر آیات الاحکام:در تفاسیر گذشته مباحث فقهی و پرداختن به آیات احکام اهمیت ویژهای داشته است و به همین دلیل،چه در تفاسیر جامع مثل«مجمع البیان»و«روح المعانی»و تحولاتی که در این قرن از نظر تفسیرنگاری به وجود آمد، باعث شد علم تفسیرنگاری قدمهای نوینی در مسیر تکاملی خود بردارد (به تصویر صفحه مراجعه شود) «مفاتیح الغیب»،و چه در تفاسیر تک بعدی مثل«تفسیر قرطبی»و«ابن کثیر»،مباحث فقهی بهگونهای گسترده مطرح میشوند[همان،ص 21].
این در حالی است که در تفاسیر قرن چهاردهم،مباحث فقهی کمتر به چشم میخورد و مفسران ذیل آن آیات بنای کار خود را بر اختصار و گزیدهگوی قرار دادهاند.
گروهی نیز با تمسک به اینکه هدف کلی قرآن هدایت و اصلاح بشر است و عناصر این فرایند در ابعاد اخلاقی،اعتقادی و اجتماعی بیش از احکام فقهی است،از پرداختن تفصیلی به آیات الاحکام خودداری کردهاند.
گرایش الحادی نیز به معنای انکار وجود خدا و نبوت،نمیتواند بهعنوان یک گرایش در تفسیر قرآن مطرح شود و شاید منظور مرحوم دکتر ذهبی از گرایش الحادی،همان گرایش علمی مفسران باشد.
لذا جلوههای ضعیفی از این گرایش در تفاسیر گذشته نیز وجود دارد،اما در قرن چهاردهم این حرکت قوت گرفت."