خلاصة:
توجه به نیازها و خواسته های مصرف کنندگان نخستین گام برای توسعه بازار محصولات ارگانیک است، زیرا شناخت رفتار مصرف کننده و بررسی عوامل مؤثر بر آن نقش بسیار مهمی در موفقیت هر سامانه اقتصادی دارد. از این رو، هدف مطالعه حاضر بررسی قصد خرید مواد غذایی ارگانیک در شرایط بحرانی وجود ویروس کرونا و درک خطر ناشی از آن به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر قصد خرید مصرف کننده با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود. بدین منظور، داده ها و اطلاعات مورد نیاز در سال 1399 از طریق پیمایش های میدانی و تکمیل پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری تحقیق شامل مصرف کنندگان مواد غذایی ارگانیک شهرستان تربت حیدریه بود و بر اساس رابطه کوکران، حجم نمونه 210 نفر تعیین شد. برای نمونه گیری و انتخاب افراد در جامعه، از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و برای تحلیل داده ها، از مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که ضرایب همبستگی درک مصرف کنندگان مواد غذایی ارگانیک این شهرستان از خطر ویروس کرونا با نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتار درکشده و ترس پیش بینی شده آنها، به ترتیب، برابر با 222/0، 65/0، 625/0 و 592/0 است و نگرش مصرف کننده با مقدار 452/0، درک خطر با مقدار 268/0 و ترس پیش بینی شده با مقدار 101/0 بیشترین تأثیر را در قصد خرید مواد غذایی ارگانیک دارند. بنابراین، با شناساندن مزایای محصولات ارگانیک از طریق رسانه های جمعی، می توان نگرش افراد را به سمت محصولات ارگانیک تغییر داد؛ همچنین، میتوان با آگاه کردن افراد جامعه از خطر ویروس کرونا، به فرهنگ سازی در زمینه قرار دادن محصولات ارگانیک در سبد مصرفی خانوار پرداخت.
Paying attention to the needs and wants of consumers is the first step to develop the market of organic products, because recognizing consumer behavior and examining the factors affecting it has a very important role in the success of any economic system. Therefore, this study aimed at examining the intention to buy organic food in the critical situation of the existence of the corona virus and risk perception posed by it as one of the factors affecting the consumer's intention to buy using the theory of planned behavior. For this purpose, the required data and information were collected in 2020 through field surveys and completing a questionnaire. The statistical population of the study included all the organic food consumers in Torbat-e Heydarieh county of Iran. Based on Cochran's formula, the sample size consisted of 210 people. Stratified random sampling method was used for sampling and selecting the individuals in the studid community and structural equation modeling was used for data analysis. The results showed that the correlation coefficients of the organic food consumers' risk perception of corona virus with their attitudes, subjective norm, perceived behavioral control and anticipated fear were 0.222, 0.65, 0.625 and 0.592, respectively and the consumer's attitude (0.452), risk perception (0.268) and anticipated fear (0.101) had the greatest impact on the intention to buy organic food. Therefore, by introducing the benefits of organic products through mass media, people's attitudes towards organic products can be changed; also, by informing the people of the society about the risk of the corona virus, it is possible to create the intention of placing organic products in the consumption basket of the household.
ملخص الجهاز:
عوامل موثر بر قصد خرید مواد غذایی ارگانیک در شرایط همه گیری ویروس کرونا (کووید 19) عليرضا کرباسي١، مليحه شيباني 2 تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٦/١٠ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٩/٩ چکيده توجه به نيازها و خواسته هاي مصرف کنندگان نخستين گام براي توسعه بازار محصولات ارگانيک است ، زيرا شناخت رفتار مصرف کننده و بررسي عوامل مؤثر بر آن نقش بسيار مهمي در موفقيت هر سامانه اقتصادي دارد.
از اين رو، هدف مطالعۀ حاضر بررسي قصد خريد مواد غذايي ارگانيک در شرايط بحراني وجود ويروس کرونا و درک خطر ناشي از آن به عنوان يکي از عوامل تأثيرگذار بر قصد خريد مصرف کننده با استفاده از نظريه رفتار برنامه ريزيشده بود.
نتايج نشان داد که ضرايب همبستگي درک مصرف کنندگان مواد غذايي ارگانيک اين شهرستان از خطر ويروس کرونا با نگرش ، هنجارهاي ذهني، کنترل رفتار درکشده و ترس پيش بينيشدة آنها، به ترتيب ، برابر با ٠/٢٢٢، ٠/٦٥، ٠/٦٢٥ و ٠/٥٩٢ است و نگرش مصرف کننده با مقدار ٠/٤٥٢، درک خطر با مقدار ٠/٢٦٨ و ترس پيش بينيشده با مقدار ٠/١٠١ بيشترين تأثير را در قصد خريد مواد غذايي ارگانيک دارند.
(Paul et al, 2016 بر اساس مباني نظري پيش گفته ، ميتوان فرضيات مطالعه را به صورت زير عنوان کرد: فرضيه ١: نگرش فرد به محصولات ارگانيک ، تأثير مثبت و معنيدار بر قصد خريد اين محصولات دارد.
پرسشنامۀ پژوهش حاضر شامل ٢٩ گويه بدين شرح است : نگرش مصرف کننده مواد غذايي ارگانيک (چهار گويه )، هنجارهاي ذهني (چهار گويه )، کنترل رفتار درکشده (سه گويه )، دانش محصولات ارگانيک (سه گويه )، درک خطر (چهار گويه )، ترس پيش بينيشده (سه گويه )، آگاهي سلامت (سه گويه ) و قصد خريد (پنج گويه ).