خلاصة:
یکسان‌سازی نرخ ارز، در عمل، عدم تخصیص ارز به بخش های اولویت دار همچون کشاورزی است که واردات آنها با سهمیه ارزی ارزانتر از بازار آزاد صورت می‌گیرد؛ و با حذف اینگونه سهمیه ها، نرخ ارز موزون در کشور افزایش می یابد. در مطالعه حاضر، با طراحی یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) و استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 ، اثر افزایش سی درصدی نرخ ارز بر ارزش افزوده زیربخش های کشاورزی با دو سناریوی شبیه سازی بررسی شد. سناریوی اول مبنی بر افزایش نرخ ارز در شرایط رقابتی و بدون محدودیت عرضه و تجارت خارجی بود که نتایج بررسی این سناریو از افزایش شاخص عمومی قیمت ها و تولید ناخالص داخلی اسمی حکایت داشت؛ و بدون محدودیت تولید و عرضه، افزایش نرخ ارز به افزایش قیمت ترکیبی عوامل تولید، ارزش افزوده و صادرات زیربخش های کشاورزی و افزایش تقاضا برای عوامل تولید کشاورزی می انجامید. نتایج بررسی سناریوی دوم مبنی بر افزایش نرخ ارز و به طور همزمان کنترل قیمت‌های کشاورزی و صادرات حاکی از کاهش ارزش افزوده فعالیت‌های کشاورزی بود. با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی پس از افزایش نرخ ارز، پیشنهاد می‌شود که برای آمادگی و تنظیم بازار و نیز کاهش ریسک تولیدکننده، حفظ ذخیرهای مناسب از نهاده‌های وارداتی به ویژه خوراک دام، کود و سم و دارو در کشور همواره در دستور کار مسئولان ذیربط قرار گیرد؛ و با توجه به تفاوت ریسک تولید و درآمد فعالیت‌ها و محصولات مختلف کشاورزی نسبت به تغییرات نرخ ارز، شایسته است که نخست، با بررسی میزان تأثیرپذیری محصولات کشاورزی از تغییرات نرخ ارز، رتبه بندی آنها بر اساس درجه ضرورت و درجه تأثیرپذیری هر محصول صورت گیرد و سپس، سیاست‌های حمایتی این محصولات تبیین و تدوین شود.
The unification of the exchange rate in practice is the non-allocation of foreign exchange to the sectors whose import was done with the foreign exchange quotas cheaper than the free market ones. Imports of agricultural products are usually a priority for this quota; and with the elimination of quotas, the balanced exchange rate increases in the country. In this study, by designing a computable general equilibrium (CGE) model and using the social accounting matrix in 2011, the effect of a 30 percent increase in the exchange rate on the value added of agricultural sub-sectors was investigated. The equalization of the exchange rate, in practice, is the non-allocation of currency to priority sectors such as agriculture, whose imports are made with a cheaper quota than the free market; and removing such quotas will increase the exchange rate in the country. In this study, by designing a computable General Equilibrium (CGE) model and using the social accounting matrix of 2011, the effect of a 30 percent increase in the exchange rate on the value added of agricultural sub-sectors was investigated with two simulation scenarios. The first scenario was based on an increase in the exchange rate in competitive conditions without restrictions on supply and foreign trade, and the results of this scenario indicated an increase in the general index of prices and nominal GDP; in addition, without restrictions on production and supply, an increase in the exchange rate would lead to an increase in the combined price of production factors, value added and exports of agricultural sub-sectors while resulting in an increase in demand for agricultural production factors. The study results of the second scenario based on increasing the exchange rate and simultaneously controlling agricultural and export prices indicated a decrease in the value added of agricultural activities. Considering the increase in the price of agricultural inputs following the increase in the exchange rate, in order to prepare and regulate the market as well as reduce the producer's risk, it is suggested maintain a suitable reserve of imported inputs, especially animal feed, fertilizers, pesticides, and drugs in the country; in addition, considering the difference in production risk and income of various agricultural activities and products in relation to exchange rate changes, it is necessary in the first place to rank agricultural products by examining their impacts on the exchange rate changes, based on the degree of necessity and the degree of impact of each product and then, to explain and formulate the supportive policies for these products.
ملخص الجهاز:
سناريوي اول مبني بر افزايش نرخ ارز در شرايط رقابتي و بدون محـدوديت عرضـه و تجـارت خـارجي بود که نتايج بررسي اين سناريو از افزايش شاخص عمـومي قيمـت هـا و توليـد ناخـالص داخلـي اسـمي حکايت داشت ؛ و بدون محدوديت توليد و عرضه ، افزايش نرخ ارز به افـزايش قيمـت ترکيبـي عوامـل توليد، ارزش افزوده و صادرات زيربخش هاي کشاورزي و افزايش تقاضا براي عوامل توليد کشـاورزي ميانجاميد.
بـا توجـه بـه افـزايش قيمت نهاده هاي کشاورزي پس از افزايش نرخ ارز، پيشنهاد ميشود که براي آمـادگي و تنظـيم بـازار و نيز کاهش ريسک توليدکننده ، حفظ ذخيره اي مناسب از نهاده هاي وارداتي به ويژه خوراک دام ، کود و سم و دارو در کشور همواره در دستور کار مسئولان ذيربط قرار گيرد؛ و با توجـه بـه تفـاوت ريسـک توليد و درآمد فعاليت ها و محصولات مختلف کشاورزي نسبت به تغييرات نرخ ارز، شايسته اسـت کـه نخست ، با بررسي ميزان تأثيرپذيري محصولات کشاورزي از تغييرات نرخ ارز، رتبه بندي آنها بر اسـاس درجه ضرورت و درجه تأثيرپذيري هـر محصـول صـورت گيـرد و سـپس ، سياسـت هـاي حمـايتي ايـن محصولات تبيين و تدوين شود.
شـاکري (٢٠٠٣ ,Shakeri) در مطالعه اثر يکسان سازي نرخ ارز بر تـورم و انتظـارات تـورمي بـا الگـوي اقتصادسـنجي، پـيش بينـي ميکند که بخش کشاورزي به شدت با افزايش هزينه توليد مواجه شود و پس از آن ، با محـدوديت فروش و تقاضاي محصول و در صورت افزايش قيمت هـاي محصـولات ، بـاز سـهم کشـاورزان از مقدار افزايش يافته کمتر از ساير فعاليت هاي شبکه توزيع کالا خواهـد بـود و در نتيجـه ، بـه طـور نسبي، درآمد کشاورز کاهش خواهـد يافـت .
(
, 
, 
)
