خلاصة:
بهترین و کاملترین تصویر از ابعاد شخصیت وجودی پیامبرنه و امامان معصوم» را میتوان از مبانی و آموزههای اصیل
عرفانی به دست آورد و آن را در راستای مقصود اصلی روایاتی دانست که بر لزوم معرفت ایشان تاکید مینمایند. این
پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی با آشاره به پارهای از مسائل عرفان نظری درصدد ارائة تصویر یاد شده است. بر پایة
این تصویر پیامبرة و امام» نهتنها برای عالم عناصر و طبیعت بهمنزلة جان و قلب و نفسآند و آزاینرو» با لان ای همة
رخدادهای آن تحت فرمان ایشان استء بلکه موجودات عوالم برتر نیز از ظهورات وجوداتشان در آن عوالم محسوب
میگردند؛ با این توضیح که افتراق میان آمامان ازیکسوء و پیامبر اکرم صلّی الله علیه و سلّم از سوی دیگر، و نیز میان هر امامی با امام
دیگرء در ظاهر و برحسب صورت بوده و این جدایی در عالم طبیعت حاصل گشته است، وگرنه با توجه به باطن و
حقیقت» همة آنان در عوالم مافوق با یکدیگر متحدند.
ملخص الجهاز:
بـر پایـۀ این تصویر پیامبر (صلی الله علیه وآله) و امام (علیه السلام)نه تنها برای عالم عناصر و طبیعت به منزلۀ جان و قلب و نفس اند و ازاین رو، با اذن الهـی همـۀ رخدادهای آن تحت فرمان ایشان است ، بلکه موجودات عوالم برتـر نیـز از ظهـورات وجوداتشـان در آن عـوالم محسـوب میگردند؛ با این توضیح که افتراق میان امامان ازیک سو، و پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) از سوی دیگر، و نیـز میـان هـر امـامی بـا امـام دیگر، در ظاهر و برحسب صورت بوده و این جدایی در عالم طبیعت حاصـل گشـته اسـت ، وگرنـه بـا توجـه بـه بـاطن و حقیقت ، همۀ آنان در عوالم مافوق با یکدیگر متحدند.
ظهور ایشـان در مقـام واحـدیت و عـالم علم با عین ثابتی است که مظهر اسم جامع و اعظم «الله » بوده و اصطلاحاً حقیقت انسانیه نامیده میشود که همـان حقیقت محمدیه (صلی الله علیه وآله) و حقیقت علویه (علیه السلام) و وَلویه بوده ، چنان که از معصومان وارد گشته است : «کنـا نـورا واحـدا ثـم افترقنا» (سبزواری، ١٣٦٦، قسمت فلسفه ، حاشیه ص ٣١٦) و این عین ثابت ، جامع همه اعیان ثابته است و بـا توجـه به قاعده عرفانی «اتحاد ظاهر و مظهر» که همان اتحاد وجود و ماهیتی است که در فلسفه گفته مـیشـود، بـا اسـم «الله » یکی است و ازاین رو، در زیارت «جامعه کبیره » از امام هادی (علیه السلام) که با آن همه امامـان را مـیتـوان زیـارت کرد (صدوق ، ١٤١٣ق ، ج ٢، ص ٦١٠)، تعبیر «و اسمائکم فی الأسـماء» آمـده اسـت .