خلاصة:
هدف: مطالعه طولی و مصوّرسازی تحول شبکه مشارکت بینالمللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم. روششناسی: با استفاده از شاخصهای علمسنجی و تحلیل شبکههای اجتماعی، همه مقالههای حاصل از همکاریهای بینالمللی پژوهشگران ایرانی تا انتهای سال 2013 میلادی نمایهشده در پایگاه وبآوساینس (879,36 مقاله) مطالعه شد. یافتهها: 87/20% از کل تولیدات علمی کشور از طریق مشارکت پژوهشگران ایرانی با پژوهشگران از سایر کشورهای جهان انجام شده است. همکاریهای بینالمللی کشور از نرخ متوسط رشد سالانه 06/63% برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 179 کشور جهان همکاری داشتهاند که از این میان، بیش از 64% از تولیدات مشارکتی حاصل همکاری با پژوهشگرانی از پنج کشور ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، و استرالیا بوده است. بیشترین میزان همکاریهای بینالمللی پژوهشگران ایرانی به حوزههای موضوعی مهندسی الکترونیک، علم مواد چندرشتهای، و ریاضیات کاربردی تعلق داشت. نتیجهگیری: براساس دادههای وبآوساینس، شبکه همکاریهای بینالمللی پژوهشگران ایرانی در سال 1969 متولد شده و در طول زمان، تحولات رشد یافتن (در هشت بازه زمانی) و کوچک شدن (در یک بازه زمانی) در این شبکه بهوقوع پیوسته است. همچنین، در بررسی بازههای زمانی مختلف مشاهده شد که فقط تغییر ساختاری مهمی که در شبکه رخ داده، کاهش چگالی شبکه در طول زمان بوده است.
Purpose: Longitudinal study to visualize the evolution of international collaboration network of Iranian researchers in knowledge production. Methodology: Using scientometrics and Social Network Analysis (SNA) measures, all internationally co-authored articles by Iranian authors being indexed in Web of Science (WoS) during 1969 to 2012 (36879 articles) were studied. Results: The share of internationally co-authored papers in total publication of Iranian researchers in WoS was 20.87%. International collaboration of Iranian researchers had an annual growth of 63.06% in average. Iranian researchers have collaborated with colleagues from 179 countries. The United States, Canada, United Kingdom, Germany and Australia as the most five important collaborating partners of Iran had contributed to more than 64% of internationally co-authores papers of Iran. Iranian researchers in Electrical Engineering and Electronics, Materials Science (multidisciplinary) and Applied Mathematics had the highest tendency to carry out research through collaboration with foreign countries. Conclusion: Evolutionary study of international collaboration network of Iranian researchers based on WoS data showed that this network was formed in 1969. Growing and shrinking were the only two changes which can be seen in the network during different time windows. Also, studying the structure of network in different time spans revealed that the values of network density has decreased over time.
ملخص الجهاز:
با توجه به اینکه دیدگاه جامع و روشنی در خصوص ساختار و نحوه تحول زمانی شبکه همکاریهای علمی بین المللی پژوهشگران ایرانی در طول زمان وجود ندارد، پژوهش حاضر درصدد برآمد تا با بررسی یک بازه زمانی بلندمدت ٤٥ ساله مطالعه تمامی برون دادهای پژوهشی مشارکتی بینالمللی ،ایران، تصویر جامعی از ابعاد مختلف الگوهای مشارکت بین المللی کشور ترسیم کند در این راستا، سنجش روند تولیدات علمی مشارکتی بینالمللی ایران سطح مشارکت علمی بین المللی ایران نسبت به سایر کشورهای برجسته جهان مهمترین کشورهای مشارکت کننده با ایران مهمترین حوزههای موضوعی در مشارکت بین المللی ،ایران و ویژگیهای ساختاری و نحوه تحول شبکه مشارکت بین المللی ایران در بازه های زمانی پنج ساله مد نظر قرار گرفت.
Abbasi, Hossain, & Leydesdorff یافته ها روند تولیدات مشارکتی بین المللی ایران در بازه های زمانی مختلف مشارکت بین المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم از سال ١٩٦٩ آغاز شده و تا انتهای سال ۲۰۱۳ از نرخ رشد سالانه معادل ٦٣/٠٦ درصد برخوردار بود.
بررسی مهمترین کشورهای همکار ایران در بازه های زمانی مختلف نشان میدهد که پژوهشگران ایرانی بیشترین همکاریهای علمی خود را با پژوهشگرانی از کشورهای برتر علمی جهان داشتهاند نتایج مشابهی در پژوهش حیاتی و دیده گاه (۱۳۸۹) نیز گزارش شده است واگنر و همکاران (۲۰۰۱) عواملی مانند شایستگی Katz & Martin .