خلاصة:
هدف: بررسی جنبههای گوناگون مفهوم اعتبارسنجی اطلاعات وب در راستای آموزش و مهارتافزایی کاربران و کتابداران در پالایش کیفی اطلاعات و نیز معرفی رویکردهای پژوهشی بالقوه در این زمینه.روششناسی: جستجوی کتابشناختی و مطالعه در زمینههای پژوهشی رشتههایی مانند علم اطلاعات، روانشناسی، جامعهشناسی، و علوم رایانه.یافتهها: مفهوم اعتبارسنجی اطلاعات وب از دو بُعد اصلی قابلیت اعتماد و تخصص برخوردار بوده و مدلهای گوناگونی درباره آن ارائه شده است. اجراکننده، محتوا، و طراحی سه موضوع مهم اعتبارسنجی اطلاعات وب هستند. ویژگیهای کاربران، عوامل تأثیرگذار، چهارچوبهای نظری عمده، و فرایند کلی اعتبارسنجی اطلاعات در محیط وب از مهمترین موضوعات در این زمینه هستند. اعتبارسنجی اطلاعات وب فرایندی گامبهگام و متشکل از مراحل گوناگون است که در مدلها و پژوهشهای مختلف به آن اشاره شده است.نتیجهگیری: اعتبارسنجی اطلاعات وب، پژوهشی بینرشتهای و پیچیده است که نیازمند توجه جدی پژوهشگران از رشتههای مختلف است. اما، برخلاف چنین اهمیتی، در زبان فارسی پژوهشها و نگارشهای فراوانی در این حوزه بهدست نیامده است. محدودیتهای نظری، کاربردی، روششناختی، و جامعه آماری ازجمله محدودیتهای اصلی در پژوهشهای این حوزه هستند که پژوهشگران باید در رفع آنها و تدوین مدلهای جامعتر و کاربردیتر بکوشند.
Purpose: the current paper aims to develop a literature-dependent conceptualization of web credibility evaluation as a consequence of increasing number and variety of web information accessible to web users and librarians and also to show potential related research backgrounds. Methodology: searching bibliographic databases and studying related literature in such research areas as Information Science, Psychology, Sociology and Computer Science. Findings: credibility evaluation is consists of two main components including trustworthiness and expertise. Operator, content and design are the three basic issues of web information credibility. Users’ characteristics, influential factors, theoretical frameworks and the overall credibility evaluation process are subjects of high importance in this regard. The credibility evaluation is a process incorporating different stages and phases. Conclusion: The findings showed that the credibility evaluation is a concept with different and multiple dimensions and components suitable for users, designers and policymakers to take them into consideration in design and evaluation of web resources.
ملخص الجهاز:
Technical design موضوع ارزیابی اجراکننده (منبع) تعریف سازمان یا فرد مسئول وبگاه نمونه ها افراد حقیقی افراد حقوقی محتوا (پیام) آنچه وبگاه از نظر اطلاعات و محتوا ارائه میکند نشانه های محتوایی کارکردپذیری وبگاه طراحی (رسانه) ویژگی های ساختاری وبگاه طراحی اطلاعاتی طراحی فنی طراحی زیبایی شناختی طراحی تعاملی طراحی، دسته سوم از چهارچوب پیش گفته که تا حد زیادی درباره ویژگیهای ساختاری وب گاههاست فاگ ۲۰۰۳ الف) مشخص کرد که چهار عنصر کلیدی طراحی در اعتبار سنجی وب نقش عمده ای دارند طراحی اطلاعات "" شامل ساختار اطلاعات در هر صفحه و در کل وبگاه با عنوان سازماندهی اطلاعات؛ طراحی وب گاه از نظر فنی که چگونه کار میکند مانند کارکرد جستجوی موتور جستجویی توانمند طراحی زیبایی شناختی از این نظر که محتویات وب گاه چگونه مشاهده ،احساس و یا شنیده میشود و اینکه آیا وب گاه به شکل حرفه ای طراحی شده است یا خیر و نهایتاً طراحی تعاملی از نظر تجربه لحظه به لحظه کاربران از مراحل گام به گام تا تحقق هدفشان از جستجوی اطلاعات، یعنی سهولت استفاده و قابلیت گردش و مرور برهمین مبنا میتوان سه دسته پیشنهادی چهارچوب اعتبار وب فاگ (۲۰۰۳الف) را در یکدیگر ادغام و بر مبنای دو بعد کلیدی اعتبار یعنی قابلیت اعتماد و تخصص، شش نوع رابطه شامل قابلیت اعتماد اجراکننده تخصص اجراکننده، قابلیت اعتماد محتوا، تخصص محتوا، قابلیت اعتماد ،طراحی و تخصص طراحی را ترسیم کرد که مبنای مفهوم اعتبار سنجی وب قرار گیرند چنین ترسیمی میتواند مفهوم پیچیده تری برای درک روابط میان ابعاد کلیدی اعتبار و معیارهای مرتبط با آنها را شکل و درک بهتری را ارائه دهد.
Ahmad, Komlodi, Wang, & Hercegfi 5.
Believe it or not: Factors influencing credibility on the Web. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 53 (2), 134-144.