) مقالة

مؤلف: رضایی اصفهانی، محمدعلی ؛ روشن‌ ضمیر، محمد ابراهیم ؛

آموزه های قرآنی پاییز و زمستان 1401 - شماره 36 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎22 صفحة - من 3 إلی 24 )

الکلمات المفتاحية: وقف صدقه حبس برّ قرض حسن القرض الحسن الحبس الصدقة الوقف البرّ Habs (Arabic: حبس literally means to prevent restrain) waqf ابوالدحداح قرآن روایت آیات قرض حسن

fa ar en

خلاصة:

علی الرغم من ان القران الکریم قد حرم انواعا معینه من الحبس والوقف الجاهلی، الا انه شجع علی فعل الخیر، بما فی ذلک الوقف، بعناوین مثل الصدقه، القرض الحسن، تقدیم الخیر، البر، الانفاق وکتابه الاثار. ان ظهور مصطلح «الوقف» بعد عصر التشریع یمثل حقیقته الدلالیه، وفی هذا السیاق فان معنی ایه او ایات من القران الکریم ذات الصله الاکثر دلالیه بمفهوم الوقف هی احد القضایا المطروحه فی موضوع الوقف. رغم ان معظم الباحثین ذکروا ان الوقف یدخل تحت عناوین قرانیه عامه مثل الخیرات والمبرات، لکن بعض المفسرین وبحسب روایتین تتعلقان بالوقف لشخصین من الصحابه هما ابو طلحه الانصاری وابو الدحداح الانصاری التی ادرجت تحت الایه 92 من سوره ال عمران، والایات 245 من البقره، والایات 11 و18 من سوره الحدید (ایات القرض الحسن)، فان تلک الایات متعلقه بشکل خاص بالوقف الشرعی. تسعی هذه المقاله التی تم تنظیمها وفق المنهج الوصفی التحلیلی الی فحص هاتین الروایتین التفسیریتین بناء علی معاییر علم الرجال وفقه الحدیث ودراسه کیفیه ارتباطها بالایات المذکوره.

ملخص الجهاز:

مانند خیرات و مبرّات داخل است، اما برخی مفسران با توجه به دو روایت مربوط به وقفِ دو نفر از صحابه به نام‌های ابوطلحه انصاری و ابوالدحداح انصاری که در ذیل آیه 92 آل عمران (آیه برّ) و آیات 245 بقره و 11 و 18 حدید (آیات قرض حسن) وارد شده است، این آیات را به طور خاص مربوط به وقف شرعی دانسته‌اند. از این رو، گزارش‌های حاکی از حسن حال او در زمان رسول خدا( از جمله روایت انس بن مالک درباره وقف وی باید مورد بررسی قرار گیرد؛ به ویژه اینکه مادر انس بن مالک همسر ابوطلحه بوده است (ابن حبّان، 1393: 3/137) و انس روایات فراونی از ابوطلحه نقل و همچنین فضیلت‌هایی از رسول خدا( به جهت گمارده شدن ابوطلحه از طرف خلیفه دوم به فرماندهی گروه 50 نفرۀ ناظر بر شورای 6 نفرۀ تعیین خلیفه بعد از عمر و به جهت مأمور شدن از ناحیه خلیفه دوم به زدن گردن اعضای شورای 6 نفره در صورت پایان یافتنِ بدون نتیجه آن. روایت عبداللّٰه بن مسعود از برخی محدثان اهل سنت (ابن شعبه خراسانی مکی، 1417: 3/934؛ عبدی بغدادی، 1406: 1/92؛ بزار، 2009: 5/402؛ طبری، 1412: 2/371؛ ابن ابی‌حاتم رازی، 1419: 2/460 و 10/3338ـ 3339؛ طبرانی، بی‌تا: 22/301؛ بیهقی، 1423: 5/125)، روایتی درباره صدقه ابوالدحداح از عبداللّٰه بن مسعود گزارش شده است. لذا این آیه احتمال نزول در ارتباط با صدقه ابوالدحداح را دارد و شاید از همین جهت بوده که قطب راوندی در فقه القرآن سبب نزول آیه 18 سوره حدید را وقف باغ خرما توسط برخی از صحابه معرفی نموده و به آیات دیگر قرض حسن استدلال نکرده است (قطب‌الدین راوندی، 1405: 2/290).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول