خلاصة:
ارزیابی طرح "ساماندهی مشاغل خانگی" که در قالب برنامههای توسعه از سال 1389 در ایران در حال اجراست، اهمیت خاصی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش اقتصادی کسب و کارهای خانگی بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی استان ایلام انجام گرفت. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی- نظری و از حیث روش انجام توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری دادهها با استفاده از شیوه های کتابخانه ای و میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل 1476" خانوار دریافت کننده وام در مشاغل خانگی" ساکن در 287 روستای استان ایلام میباشد. نظر به تعدد و پراکندگی روستاها انتخاب آنها به دو روش نمونهگیری انجام گرفت. ابتدا تعداد روستاها با استفاده از" نمونهگیری خوشه ای" (با ملاحظه همگنی چهار عامل: ارتفاع، فاصله از مرکز شهرستان، تعداد خانوار و وام گیرندگان) به 56 روستا کاهش یافت. سپس تعداد خانوارهای نمونه طبق فرمول کوکران 200 واحد برآورد و به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته است که پس از تایید روایی و پایایی تکمیل شدند. نتایج نشان داد: ایجاد کسب و کارهای خانگی از جنبه اقتصادی در زمینه شاخص های اشتغالزایی، بویژه افزایش مشاغل زنان اثرات مثبتی داشته است که بیانگر همسویی آن با موازین راهبرد معیشت پایدار می باشد. اما با اینکه از نظر افزایش درآمد نسبتا موفق بوده، لیکن از منظر توانمندسازی و بویژه فقرزدایی از اقشار پایین جامعه موفق نبوده است. در مجموع ارزیابی اثربخشی ایجاد کسب و کارهای خانگی توسط جامعه هدف بر پایداری معیشت خانوارها نشان داد که اشتغال زایی و تنوع بخشی فعالیتها، درآمدزایی و توانمندسازی و فقرزدایی به ترتیب در رتبههای اول تا سوم قرار گرفتند.
ملخص الجهاز:
آزمون کلموگروف - اسميرنوف متغيرهاي پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) طبق جدول (٢) با توجه به اينکه سطح معنيداري به دست آمده براي شاخص هاي سه گانه : اشتغال برابر ٠/٠٥٥، درآمد و توانمندسازي برابر ٠٨٥/ و فقرزدايي برابر ٠/٢٠٠ بوده و اين مقادير از ٠/٠٥ بزرگ تر مي باشد، بنابراين توزيع اين متغيرها نرمال مي باشد.
خروجي آزمون t-test براي بررسي اثرگذاري سياست هاي دولت در توسعه کسب و کارهاي خانگي در بهبود توان اقتصاد معيشتي خانوارهاي روستايي (رجوع شود به تصویر صفحه) از آنجايي که بر اساس آزمون تي تک نمونه اي ( جدول ٣)، سطح معنيداري به دست آمده براي همه مؤلفه ها اعم از اشتغال زايي و تنوع بخشي (سؤالات ١تا ٦ )، درآمد و توانمندسازي ( سؤالات ٦ تا ١٦) و فقرزدايي ( سؤالات ١٧ تا ٢٥) کوچکتر از ٠,٠٥ بوده که همه آن ها با ميانگين جامعه اختلاف داشته و نيز اختلاف ميانگين همه آنها مثبت ميباشد، در نتيجه ميتوان همه آنها را جز عوامل تاثيرگذار بر بهبود توان اقتصاد معيشتي خانوارهاي روستايي دانست .
ب - تحليلي: ارزيابي ميزان اثربخشي ايجاد کسب و کارهاي خانگي از نظر جامعه مورد مطالعه که با استفاده از ٢٥ سؤال حاوي متغيرهاي کيفي انجام گرفت ، نشان داد که : اولاً، سطح معنيداري آزمون تي تک نمونه اي براي همه مؤلفه ها اعم از اشتغال زايي و تنوع بخشي، درآمد و توانمندسازي و فقرزدايي کوچکتر از ٠,٠٥ بوده و اختلاف ميانگين همه آنها مثبت ميباشد.
R. , 1992, Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 2lst Century, (No. IDS Discussion paper 296).
, (1998), “ Sustainable rural livelihoods: a framework for analysis, working paper 72, Brighton , Institute for Development Studies.