خلاصة:
یکی از مسائل جوامع مدرن، تعدد و تکثر گروههای مرجع است که انسانها را با بحران انتخاب مواجه میکند. در همة جوامع برخی انسانها به رتبه و موقعیتی دست مییابند که مرجعیت پیدا میکنند و افراد زیادی آنها را الگوی خویش قرار میدهند. اینگونه افراد مکتبساز هستند. سؤال این است که در فرهنگ رضوی چه کسانی و با طی چه مراحلی میتوانند مکتب ساز باشند؟ نگارنده با تحلیل متون بهجای مانده از امام رضا (ع) و با بهرهگیری از مفاهیم تولیدشده از سوی نشانهشناسان، از قبیل اصل «جانشینی» و «همنشینی» تلاش کرده، به یک سازة مفهومی دست یابد و فرایند مکتبسازی در فرهنگ رضوی را نظریهپردازی کند. نتایج حاصل از تحلیل متن نشاندهندة فرایند پنج مرحلهای است که تنها افراد ارتقا یافته به مرحلة پایانی، با ملازمت به اقتضائات آن، شایستگی الگو شدن دارند و میتوان آنها را بهعنوان مکتب و اسوه در نظر گرفت. افراد دارای حسن «سمت»، حسن «هدی»، «تماوت در گفتار» و «تخاضع در کردار» اگر بتوانند در مرحلة اقتصادی از «اقتحام»، در مرحلة اجتماعی از «شوهاء»، در مرحلة فرهنگی از «افساد» و در مرحلة سیاسی از «عشواء» پرهیز کنند، به مرحلة پنجم وارد میشوند. سردار قاسم سلیمانی، به دلیل داشتن مؤلفههای چهارگانه و ارتقا به رتبة نهایی، بهویژه شهادت در راه خدا، مثالوارة مرحلة پنجم است که مقام معظم رهبری ایشان را در عصر حاضر به عنوان «مکتب» معرفی کردند.
One of the problems of modern societies is the multiplicity of reference groups that make people face the crisis of choice. In all societies, some people achieve a rank and a position that they gain authority and many people make them their role models. Such people are creators of a special way of thinking of a school. The question is, in the Razavi culture, who can be school builders and through what steps? By analyzing the texts left by Imam Rida (as) and using the concepts produced by semioticians, such as the principle of "succession" and "coexistence", the author tried to achieve a conceptual structure and theorize the process of school building in the Razavi culture. The results of the text analysis show the five-stage process that only the people promoted to the final stage, using its requirements, are worthy to be role models, and they can be considered as a school and a pattern. People with the goodness of "way", the goodness of "guidance", "conformity in speech" and "submissiveness in action" if they can avoid from "entering without thinking in business" in the economic stage, and from "show off" in the social stage, and from "creating corruption" in the cultural stage of and from “disordering” in the political stage, in this case they enter the fifth stage. commander-in-chief Qasem Soleymani, due to having four components and being promoted to the final rank, especially martyrdom in the way of Allah, is an example of the fifth stage that the supreme leader introduced him as "school" i n the present era.
ملخص الجهاز:
سـؤال ايـن اسـت کـه در فرهنـگ رضـوي چـه کسـاني و بـا طـي چـه مراحلـي مي تواننـد مکتـب ســاز باشــند؟ نگارنــده بــا تحليــل متــون به جــاي مانــده از امــام رضــا و بــا بهره گيــري از مفاهيــم توليدشـده از سـوي نشانه شناسـان ، از قبيـل اصـل «جانشـيني » و «هم نشـيني » تـلاش کـرده ، بـه يـک ســازٔە مفهومــي دســت يابــد و فراينــد مکتب ســازي در فرهنــگ رضــوي را نظريه پــردازي کنــد.
حــال ســؤال ايــن اســت کــه چــه کســي شايســتگي امامــت دارد؟ بـه عبـارت ديگـر، پيـروان ديـن اسـلام چـه کسـاني را بايـد امـام تلقـي کننـد و اسـؤە خويش قـرار دهنـد؟ چـه کسـاني را مقتـداي خويش قـرار دهنـد و از سـنت آن ها پيـروي کنند؟ افـراد بايد چـه فراينـدي را طـي کننـد تـا بـه مقـام امامـت و اسـوگي برسـند؟ اصـولاً مکتـب چيسـت و به چه معنايـي بـر شـهيد سـليماني «مکتـب » صـدق ميکنـد؟ بـه عبـارت ديگـر، شـهيد سـليماني بـر اسـاس آمـوزٔە رضـوي طـي چـه فراينـدي بـه مقامـي ارتقـا يافـت کـه مفهـوم مکتـب بـر وي صـدق ميکنــد؟ ايــن پژوهــش درصــدد اســت بــا اســتناد بــه آموزه هــاي رضــوي فراينــد شــکل گيري «اسـوه » و مقتـداي مطلـوب اسـلامي را اسـتخراج کنـد.
همچنانکــه مقـام معظـم رهبـري فرمودنـد: بايـد بـه شـهيد سـليماني بـه چشـم يـک مکتـب ، يـک راه ، يـک مدرسـه درس آمـوز نـگاه کرد(خامنـه اي : ۱۳۹۸) اهميـت ايـن پژوهـش از آنجاسـت کـه درصـدد اســت مثــال واره اســوه شــدن و مکتــب تلقــي شــدن شــهيد ســليماني را به عنــوان خــادم الرضــا از منظــر فرهنــگ رضــوي نظريه پــردازي کنــد.