خلاصة:

دریای کاسپین، همواره مهمترین آبراه شمالی ایران در طی تمامی ادوار تاریخی بوده است. صفویان با اعاده حاکمیت ایران بر تمایت مرزهای آن و همچنین وجود حکومت‌های محلی تابع آنها در شمال ایران، نقش مهمی را در ایجاد امنیت و رونق تجاری بنادر دریای کاسپین ایفا نمودند. با سقوط صفویان و تسلط افغانان، دوره پر آشوب ایجاد گردید که رکود تجاری، به‌ویژه تجارت دریایی به همراه داشت. پس از به قدرت‌رسیدن نادرشاه افشار (1148-1160ه.ق.)، حضور مستقیم و در دست‌گرفتن منابع حیاتی دریای کاسپین ضروری می‌نمود، بنابراین نادر با فراهم آوردن امکانات تأسیس نیروی دریای، زمینه مناسبی را برای از سرگیری فعالیت‌های تجارت دریایی فراهم نمود. مسأله کانونی این پژوهش علاوه بر بررسی سیاست‌ها و تلاش‌های نادرشاه در بهبود وضعیت تجارت، دریانوردی و کشتی‌سازی، بر انگیزه و اهداف او از تأسیس ناوگان دریایی در دریایی کاسپین و دلایل سوظن دولت روسیه نسبت به این مهم، قرار گرفته است. داده‌های اصلی این پژوهش را متون تاریخی و تحلیل محتوایی مستخرج از آنها تشکیل می‌دهد و علاوه بر آن از شواهد باستان‌شناختی نظیر کشتی غرق‌شده در سواحل چمخاله لنگرود و تحلیل آن با استفاده از رهیافت تاریخی، نیز استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است نادرشاه قصد داشت تا با تشکیل ناوگان دریایی در دریای خزر، به رونق تجاری کمک کند و افزون بر آن به اهداف سیاسی و نظامی خود نیز دست یابد که این مهم با منافع دولت تزاری روسیه در تضّاد بود. از دیگر سو بررسی باستان‌شناختی کشتی غرق‌شده در سواحل چمخاله مشخص ساخت که رابطه تنگاتنگی میان حضور سیاسی-نظامی حکومت و حضورت اجتماعی-اقتصادی مردمی این منطقه وجود دارد، به همین جهت نقش و جایگاه حکام محلی کرانه‌های دریای کاسپین و چگونگی نحوه تعامل آنان که با سلسله افشاریه و شرکت‌های تجاری خارجی داشته‌اند، شایسته توجه است.

ملخص الجهاز:

يافته هاي پژوهش حاکي از آن است نادرشاه قصد داشت تا با تشکيل ناوگان دريايي در درياي خزر، به رونق تجاري کمک کند و افزون بر آن به اهداف سياسي و نظامي خود نيز دست يابد که اين مهم با منافع دولت تزاري روسيه در تضاد بود. از ديگر سو بررسي باستان شناختي کشتي غرق شده در سواحل چمخاله مشخص ساخت که رابطه تنگاتنگي ميان حضور سياسي-نظامي حکومت و حضورت اجتماعي-اقتصادي مردمي اين منطقه وجود دارد، به همين جهت نقش و جايگاه حکام محلي کرانه هاي درياي کاسپين و چگونگي نحوه تعامل آنان که با سلسله افشاريه و شرکت هاي تجاري خارجي داشته اند، شايسته توجه است . ١-١- بيان مسأله مسأله کانوني اين پژوهش در مرحله نخست بر محور انگيزه و اهداف نادرشاه (سياسي، نظامي، و اقتصادي) از ايجاد ناوگان دريايي در آب هاي شمالي ايران ، يعني درياي کاسپين ، قرار گرفته و در مرحله بعدي دلايل سوظن و کارشکنيهاي دولت تزاري روسيه در خصوص ناوگان دريايي ايران در آن بازه زماني را بررسي ميکند و در مرحله آخر نيز علاوه بر بررسي باستان شناختي کشتي غرق شده در ساحل لله رود چمخاله لنگرود، به چرايي انتخاب لنگرود براي احداث کارخانه کشتيسازي و انتخاب آن به عنوان پايگاه کشتيراني نادرشاه در آب هاي شمالي ايران ، ميپردازد. جونس هنوي که به روزگار نادرشاه به ايران سفر کرده است در خصوص نيروي درياي نادر چنين مينويسد: «جان التون که از سوي شاه براي ساخت کشتي در درياي شمال مأمور شده بود، الوار خوبي در گيلان پيدا کرد، اما راه هاي خراب ، مانع آوردن اين الوار به بندرگاه بود» (هنوي، ١٣٤٦: ١٩٢).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

اهداف نادرشاه افشار از تاسیس ناوگان دریایی در دریای کاسپین و فرجام آن مقالة