خلاصة:
سند پیشنویس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گامی علمی و مؤثر در جهت شناخت اهداف و آرمانهای این الگو و مسیر حرکت آن است. اما آنچه تأکید این پیشنویس میباشد توجه به بنیانهای شناختی و معرفتی و آرمانهای الگو است. اگرچه تمرکز بر ایدهآلها و آرمانها و آنچه باید باشد در نگارش یک الگو ضروری است ولی به نظر میرسد در جامعه اسلامی ایران اگرچه در مواردی مشکل بر سر آرمانها و اصول است ولی مشکل اصلی این نیست. در رشتههایی که با این اصول آرمانی مشکلی ندارند مانند علوم پزشکی که همواره در مراقبت و درمان بیماران جنبههای معنوی را نتوانستهاند انکار کنند مشکل نگارش آرمانها نیست، بلکه چگونگی دستیابی به این اصول و آرمانها مهم است. بنابراین مشکل اصلی در چگونگی ورود معرفتشناسی اسلامی به علوم فعلی است. یعنی وارد کردن علم اسلامی به تنهی دانش موجود بدون اینکه سبب تضاد و مقاومت شود. به نظر میرسد تلاشها تا به امروز به این علت با شکست مواجه شده است که معرفتشناسی اسلامی در استخراج مفاهیم علمی یا استفاده نشدهاند و یا به علت نداشتن چارچوب عملکردی دقیق ومورد قبول صاحب-نظران رشته، مورد اتفاق نظر قرار نگرفتهاند. به نظر میرسد سند فعلی هنوز از بند درجات بالای انتزاع خارج نشده و برای ورود معرفتشناسی اسلامی به متون علمی رشتههای عملکردی، روش عملکردیای ارائه نداده است. این امر بخصوص در رشتههایی که میتوانند ماهیت بین رشتهای بیابند مانند علوم پزشکی و بهداشتی نمود بیشتری دارد. زیرا هنوز مفاهیم این رشتهها بر اساس متون و معرفتشناسی غربی تعریف میشوند و مطالعات نادری در جهت تعریف این مفاهیم بر اساس متون اسلامی انجام شدهاست. به نظر میرسد تا شیوه مورد قبولی در معرفتشناسی این رشتهها ارائه نشود که بتواند متون اسلامی را وارد بدنه دانشی آنان کند آنچه از روشهای فعلی به دست میآید دچار دو سرنوشت خواهد شد یا در سطح و ظاهر دانش باقی خواهد ماند و پایههای دانش همچنان بر اساس تفکر غربی بنیان نهاده خواهد شد یا به سرعت به دلیل نداشتن روش شناختی مورد قبول آن رشته، نفی شده و به کناری گذاشته خواهد شد. بنابراین مهمترین نیاز علوم بین رشتهای ارائه راهکارهای تحقیقاتی و معرفتشناسی در جهت وارد کردن مفاهیم اسلامی به پایههای دانش و اصول علمی این رشتهها است. زیرا معمولاً در بحث انتزاع و آرمانگرایانه مشکل خاصی وجود ندارد، آنچه مشکل اصلی است در چگونگی عملکردی کردن شیوههای تحقیق و نظریهپردازی بر اساس اسلام است که از طریق طراحی شیوههای مورد قبول اسلام و محققان و دانشمندان این رشتهها قابل دستیابی است.