خلاصة:
از ویژگیهای عصر ژئواکونومی، اهمیت یابی اقتصاد در عرصهی جهانی است. ژئواکونومی اثرگذاری عوامل یا زیربناهای اقتصادی در محیط کشوری، منطقهای یا جهانی را در تصمیمگیریهای سیاسی و رقابتهای قدرتها مطالعه میکند. کارکرد ژئواکونومی با استفاده از فضا و مکانهای جغرافیایی تولید قدرت اقتصادی است. تا موجب ارتقای وزن ژئوپلیتیکی یک کشور گردد. مقالهی حاضر نقش عوامل ژئواکونومیک در ارتقاء وزن ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در خلیجفارس تبیین کرده است. این مقاله ازلحاظ هدف، کاربردی-توسعهای و از حیث ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. گردآوری دادهها با روش کتابخانهای و روش پیمایشی و تجزیهوتحلیل دادهها با رویکرد آمیخته (روش کیفی و کمی) انجامگرفته است. جامعهی آماری تحقیق آگاه به مسائل ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک، شامل 66 نفر و بهصورت تمام شمار انتخاب گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد. عوامل جغرافیایی (موقعیت دریایی، سواحل مناسب، موقعیت ارتباطی) و اقتصاد ساحلی -دریایی (منابع انرژی، شیلات ساحلی و دریایی و آبزیپروری، گردشگری ساحلی-دریایی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، صنایع کشتیسازی و اوراق کشتی، توسعه بندرها از نسل 2 به نسل 3و 4، تجارت و حملونقل دریایی، مناطق آزاد تجاری-صنعتی ساحلی و سازههای سکونتگاهی در خلیجفارس بهعنوان عوامل ژئواکونومیک هریک به سهم خود نقش تعیینکنندهای در ارتقای وزن ژئوپلیتیکی ایران دارند.
One of the characteristics of the geoeconomic era is the importance of economics in the global arena. Geoeconomics studies the influence of economic factors or infrastructures in the country, regional or global environment on political decisions and power struggles and the influence of these factors on the formation of regional or global geopolitical structure. And by using space and geographical places and marine environment, it increases the geopolitical weight of a country. The present article explains the role of geoeconomic factors in promoting the geopolitical weight of the Islamic Republic of Iran in the Persian Gulf. This article is applied-developmental in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method. Data collection was done by library method and survey method and data analysis was done by mixed approach (qualitative and quantitative method). The statistical population of the study was aware of geoeconomic and geopolitical issues, including 66 people and was selected in full. Research results show. Geographical factors (maritime location, suitable beaches, communication location) and coastal economy (energy resources, coastal and marine fisheries and aquaculture, coastal-maritime tourism, foreign direct investment, shipbuilding and scrap industries, port development from Generation 2 to Generation 3 and 4, Trade and Maritime Transport, Coastal Free Trade-Industrial Zones and Residential Structures in the Persian Gulf as Geo-Economic Factors each play a decisive role in promoting Iran's geopolitical weight.
ملخص الجهاز:
عوامل جغرافيايي (موقعيت دريايي، سواحل مناسب ، موقعيت ارتبـاطي) و اقتصاد ساحلي -دريايي (منابع انرژي، شيلات ساحلي و دريايي و آبزيپروري، گردشگري ساحلي-دريـايي، سرمايه گذاري مستقيم خارجي، صنايع کشتيسازي و اوراق کشتي، توسعه بندرها از نسـل ٢ بـه نسـل ٣و ٤، تجارت و حمل ونقل دريايي، مناطق آزاد تجاري-صنعتي ساحلي و سازه هـاي سـکونتگاهي در خلـيج فـارس به عنوان عوامل ژئواکونوميک هريک به سهم خود نقش تعيين کننده اي در ارتقاي وزن ژئوپليتيکي ايران دارند.
ايران در سازه ي منطقه اي، کانون مرکزي قلمرو ژئوپليتيکي خليج فارس و در جايگاه مديريت و رهبري بر آن واقع گرديده و قادر است با بهره گيري از اين موقعيت دريايي و استفاده از ظرفيت ها، منابع زيرزميني، سواحل طولاني مناسب و غيره ؛ ارزش ها و مزيت هاي موردنظر خود را در اين فضاهاي جغرافيايي با توسعه تعاملات همه جانبه و روابط بين الملل شکل دهد.
ادبيات و مباني نظري پيشينه شناسي: زرقاني و آيين دوست (١٣٩٦)، در مقاله «ژئوپليتيک دريايي و اهميت حضور ايران در آب هاي آزاد» به اين نتايج دست يافته اند که تحولاتي از قبيل تحقيقات علمي و شناخت ويژگيهاي درياها و اقيانوس ها، توسعه روابط و نيازهاي متقابل بين ملت ها نسبت به گذشته ، توسعه عرصۀ عمليات نظامي در درياها، ناکافي بودن منابع خشکي براي رفع نيازهاي بشر به دليل افزايش جمعيت و تحول در الگوي زيست ابناي بشر، مشخص شدن نقش توريستي درياها، منجر به اهميت يافتن بيشتر درياها در عرصۀ توسعه ، امنيت و رفاه کشورها شده است .