خلاصة:
بر اساس اصل چهارم قانون اساسی همه قوانین و مقررات کشور باید بر اساس اسلام باشد. اقتضای عمل به این اصل اتخاذ راهبرد تقنین مبتنی بر شرع است، اما شورای نگهبان عملا بر اساس راهبرد عدم مغایرت با شرع عمل می‌کند. دلیل آن هم این است که علوم دینی از جمله فقه، یا علم مورد نیاز مواجهه با مسائل مزبور و در نتیجه راه حل اصلی را تولید نکرده‌اند یا مواجهه آنها با این مسائل به صورت تک‌نگاری و صرف نظر از پیامدهای اجتماعی و ارتباطات گسترده مسئله با ساحتهای مختلف جامعه و به اصطلاح در قالب فقه مستحدثات بوده است. برای رفع این نقیصه، اندیشمندان ایده فقه نظام را مطرح کرده‌اند. از این جهت مباحث مختلفی در این سالها بین حوزویان در خصوص چیستی فقه نظام و کارکردش مطرح شده است. اما نظرات مطرح شده، از انسجام و جامعیت کافی برخوردار نیست و در بسیاری موارد نیز وارد قلمرو علوم انسانی شده است. مضافا اینکه هر یک از این نظرات در مقام عمل کارآمدی خود را ثابت نکرده است. در این مقاله تلاش شده است، نظرات مختلف در مورد فقه نظام مطرح شده و ضمن نقد مختصر آنها تعریف مختار از فقه نظام ارائه گردد.
The systematic jurisprudence has been proposed among the jurists as a jurisprudence that can meet the needs of government and society. Many differences in its definition among thinkers are mostly due to incorrect perception of Islamic humanities and its relationship with jurisprudence. For this reason, by developing a concept of jurisprudence from minor jurisprudence to major jurisprudence, some have tried to put the issues related to humanities in this regard under the umbrella of jurisprudence and call it the systematic jurisprudence. In this article, after reviewing the existing perceptions of the systematic jurisprudence, the systematic jurisprudence is introduced as a jurisprudence whose approach is systematic, it is a subset of government jurisprudence, the division of issues in it is based on social systems and governance, social systems and governance in it are produced by the Islamic humanities, not by itself, it has systematic features such as coherence and interaction between components, and finally, in each of these areas, there is a general unity that acts as the spirit that governs all the rules and identifies them.
(
, 
, 
)
