خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ حافظۀ معنایی کودکان دارای ناتوانی ویژۀ یادگیری یکزبانه و دوزبانه انجام شد. طرح پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نوع پسرویدادی (علی-مقایسهای) بود. جامعۀ آماری پژوهش را کودکان مقطع ابتدایی سال تحصیلی 1399-1398 شهر تهران و شهرستان جوانرود تشکیل دادند که تشخیص ناتوانی یادگیری گرفتهاند. بهمنظور جمعآوری دادههای پژوهش، 60 نفر شامل 30 کودک یکزبانه (15 پسر و 15 دختر فارس) از تهران و 30 کودک دوزبانه از شهرستان جوانرود (15 پسر و 15 دختر کرد-فارس) بهصورت نمونهگیری دردسترس از مراکز ناتوانیهای ویژۀ یادگیری انتخاب شدند. دادهها با استفاده از آزمونهای نسخۀ چهارم (WISC-IV) هوش وکسلر و حافظۀ معنایی (SMT) جمعآوری شد. بهمنظور تحلیل دادهها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی میانگین، انحراف استاندارد، آزمون t مستقل و آزمون فریدمن با استفاده از نرمافزار SPSS نسخۀ 21 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان میدهد کودکان با ناتوانیهای ویژۀ یادگیری یکزبانه از عملکرد حافظۀ معنایی بهتری در مقایسه با کودکان دوزبانه برخوردار بودند (41/ 5=t، 05/0>P). همچنین بین بسامد حروف در زبان فارسی و عملکرد افراد در آزمون سیالی حروف رابطۀ معناداری وجود دارد (50/ 86=c2، 01/0P<). براساس نتایج پژوهش حاضر میتوان نتیجه گرفت برخلاف کودکان یکزبانه و دوزبانه بدون ناتوانیهای ویژۀ یادگیری، کودکان با ناتوانیهای ویژۀ یادگیری یکزبانه در مقایسه با کودکان دوزبانه عملکرد بهتری در حافظۀ معنایی دارند.
The purpose of the present study was to compare semantic memory in monolingual and bilingual children with specific learning disabilities. The research design was fundamental and causal-comparative. A number of 60 children including 30 monolingual (Persian, 15 boys and 15 girls) children from Tehran and 30 bilingual children (Kurdish-Persian, 15 boys and 15 girls) from Javanrood city in 2019-2020 were recruited from special learning disabilities rehabilitation centers using accessible sampling. Data were collected using 4-versions of the Wechsler Intelligence Test (WISC-IV) and the Semantic Memory Test (SMT). Descriptive and inferential statistical methods such as mean, standard deviation, independent t-test, and Friedman test were performed using SPSS-21. The results showed that the semantic memory performance of the monolingual children was better than that of the bilingual children (t=5.40, P<0/05). Moreover, a significant relationship was found between the frequency of letters in Persian and performance in the letter fluency test (2=86.50, P<0.01). The results of the study show that despite the children without specific learning disabilities, monolingual children have better semantic memory function than bilingual children with SLD
ملخص الجهاز:
در پژوهش دیگری، ابراهیم زاده ، الهی و رضایی (١٣٩١) نشان دادند عملکرد کودکان دوزبانۀ ترک-فارس در آزمون های فراخنای ارقام وارونه ٣، فراخنای کرسی ٤، فراخنای شمارش ٥ و استروپ ٦ بهتر از کودکان یک زبانه است ؛ با این حال در آزمون فراخنای ارقام مستقیم ٧ تفاوت معناداری بین دو گروه پیدا نشد.
working memory براساس مطالعۀ شفیع آبادی، محمدیفر و رضایی (١٣٩٦) عملکرد دانش آموزان دوزبانۀ ترک-فارس در تکالیف حافظۀ کاری عامل اجرایی مرکزی و دیداری-فضایی بهتر از تک زبانه ها بود.
با توجه به نتایج به دست آمده یکی از مشخصه های کودکان دارای ناتوانیهای ویژة یادگیری تفاوت زیاد نمرات هوش کلامی و هوش عملی در آزمون هوش است که نشان میدهد این کودکان از نظر عملکرد کلامی مشکلاتی دارند.
اقلید، کوباسی، نجاتی و طباطبایی (١٣٩٢) نیز نشان داده اند دانش آموزان با ناتوانیهای ویژة یادگیری در توجه انتخاب شنیداری و کنترل تکانش گری در برابر محرک شنیداری دچار نقصان هستند که این امر میتواند سبب ضعف در پردازش کلامی و تواناییهای حافظۀ معنایی شود.
نتیجۀ پژوهش حاضر نیز میتواند این گونه تبیین شود که مطالعات دیگر (ابراهیم زاده ، الهی و رضایی، ١٣٩١؛ شیرزائی و شهابیزاده ، ١٣٩٤) نشان داده اند کودکان دارای ناتوانیهای ویژة یادگیری دوزبانه تواناییهای شناختی غیرکلامی بهتری دارند (مانند حافظۀ کاری)؛ با این حال به دلیل کدگذاری عصبی متفاوت و جداگانه 1.
محمدی (١٣٩٣) نیز در بررسی تفاوت عملکرد مؤلفه های حافظۀ کاری کودکان یک زبانه و دوزبانه در مدار آوایی (که به کمک آزمون توالی حروف -عدد سنجیده شد و یک توانایی کلامی است ) نتیجه گرفت بین این دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد.