خلاصة:
هدف مقاله حاضر، تعیین استراتژی بهینه ایران در صادرات گاز طبیعی با استفاده از رویکرد مدلسازی عاملبنیان (ABM) میباشد. بدین منظور، با مد نظر قرار دادن 10 کشور مورد هدف ایران برای صادرات گاز و 7 کشور عمده رقیب عرضهکننده گاز در این بازارها و با استفاده از سه عامل تصمیمگیری شامل قیمت، زیرساخت و ریسک، به شبیهسازی نحوه عملکرد و رفتار کشورهای واردکننده و عرضهکننده گاز پرداخته شده است. بر همین اساس، نحوه تعامل و سازوکار انتخاب کشورهای واردکننده و عرضهکننده در قالب یک چارچوب مفهومی طراحی و در محیط نرم افزار Anylogic پیادهسازی شده و نهایتا میزان صادرات و واردات گاز میان این کشورها برای یک بازه 9 ساله (شامل سه دوره 3 ساله) استخراج شده است. یافتههای تجربی دلالت بر این دارد که در دوره سه ساله اول، اولویتهای صادراتی ایران به ترتیب به کشورهای ترکیه، عراق و ارمنستان میباشد. در دوره سه ساله دوم، در صورت تکمیل شدن بخش پاکستانی خط لوله ایران-پاکستان و احداث خط لوله ایران- عمان، ایران میتواند به صورت قابلتوجهی صادرات گاز خود به این دو کشور گسترش دهد و در دوره سه ساله سوم میبایست علاوه بر کشورهای ترکیه، عراق، پاکستان و عمان به گسترش صادرات خود به گرجستان از طریق خط لوله و به هند و چین از طریق LNG بپردازد.
This paper aims at exploring Iran’s optimal strategy for natural gas export using Agent-Based
Modeling (ABM) approach. Ten potential importers of Iran’s natural gas and seven rival
exporting countries have been designated as agents. The conceptual framework is designed based
on three factors: price, infrastructure, and risk. Using Anylogic software, interactions and
behaviors of importers and exporters have been simulated. The model simulates natural gas trade
between these countries over a nine-year horizon. The empirical results of this study indicate
that, in the first period, Iran’s gas export targets based on their priorities include Turkey, Iraq and
Armenia. After completion of Iran-Pakistan gas pipeline and subject to the construction of Iran-
Oman gas pipeline, Iran will expand its exports to these countries significantly in the second
period. Iran will expand pipeline exports to Georgia and start its LNG exports to India and China
over the third period.
ملخص الجهاز:
بدين منظور، با مد نظر قرار دادن ١٠ کشور مورد هدف ايران براي صادرات گاز و ٧ کشور عمده رقيب عرضه کننده گاز در اين بازارها و با استفاده از سه عامل تصميم گيري شامل قيمت ، زيرساخت و ريسک ، به شبيه سازي نحوه عملکرد و رفتار کشورهاي واردکننده و عرضه کننده گاز پرداخته شده است .
بر همين اساس ، نحوه تعامل و سازوکار انتخاب کشورهاي واردکننده و عرضه کننده در قالب يک چارچوب مفهومي طراحي و در محيط نرم افزار Anylogic پياده سازي شده و نهايتا ميزان صادرات و واردات گاز ميان اين کشورها براي يک بازه ٩ ساله (شامل سه دوره ٣ ساله ) استخراج شده است .
Agent Based Modeling با مد نظر قرار دادن ده کشور مورد هدف ايران براي صادرات گاز شامل ترکيه ، پاکستان ، کويت ، ارمنسـتان ، عراق ، امارات ، ارمنسـتان ، عمان ، چين و هند و هفت کشـور عمده عرضـه کننده رقيب در اين بازارها شـــامل ايران ، روســـيه ، قطر، ترکمنســـتان ، جمهوري آذربايجان ، اســـتراليا و آمريکا، به شــبيه ســازي نحوه عملکرد و رفتار کشــورهاي واردکننده و عرضــه کننده با اســتفاده از ســه عامل تصــميم گيري شــامل قيمت ، زيرســاخت و ريســک پرداخته شــده اســت .
مدل سازي عامل بنيان ، به واسطه شبيه سازي رفتار کشورهاي واردکننده و عرضـــه کننده و همچنين مدنظر قراردادن پيچيدگي هاي خاص بازار بين المللي گاز که ناشي از ريسک سرمايه گذاري ، زيرساخت هاي انتقال و همچنين سازوکارهاي قيمت گذاري مربوط به اين حامل انرژي است ، تصوير واقع بينانه تري از شرايط بازار و نحوه تعامل بازيگران ارائه مي دهد.