خلاصة:
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در ژوییه سال 2015 بین جمهوری‌اسلامی ایران و گروه 1+5 به نتیجه رسید اما امریکا خروج خود را از این توافق در مه 2018 اعلام کرد. این خروج، هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌المللی به لحاظ تاثیر بر فضای سیاسی، بین‌المللی و دیپلماتیک توجّه رسانه‌ای زیادی به خود جلب کرد. هدف این مقاله بررسی بازنمایی خروج ایالات‌متحده امریکا از برجام در چهار روزنامه ایرانی است: کیهان، و رسالت (نمایندگان اصلی محافظه‌کاران) و اعتماد و شرق (نمایندگان اصلی اصلاح‌طلبان). این پژوهش از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده می‌کند و متکی‌به نظریه‌های گفتمان، بازنمایی و چارچوب‌سازی است. یافته‌های این پژوهش گویای آن است که گفتمان مسلط در طیف روزنامه‌های اصلاح‌طلب «گفتمان تعامل» بوده است. این روزنامه‌ها بر لزوم ارتباط با جهان، مذاکره، تنش‌زدایی درعین حفظ انسجام ملّی تاکید کرده‌اند. «برجسته‌سازی» و «حاشیه‌رانی» تکنیک‌هایی هستند که روزنامه‌های شرق و اعتماد به‌واسطۀ آن وجوه مثبت «خود» و نقاط ضعف «دیگری» را برجسته و چارچوب‌های مدّ‌نظر خود را ازاین‌طریق بازنمایی کرده‌اند. گفتمان مسلط در طیف روزنامه‌های اصولگرای این پژوهش گفتمان «مقاومت» است. این طیف با مطرح‌کردن سلسله استنادات تاریخی به بدعهدی، دشمنی، بی‌اعتمادی به غرب (امریکا و اروپا) اشاره کرده‌اند و با برجسته‌کردن وجوه منفی «دیگری» و برجسته‌کردن وجوه مثبت «خود» به مثابه نظام و ملّت ایران، و تاکید بر ایستادگی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی، اقتصاد مقاومتی، بصیرت انقلابی و واکنش جدی درمقابل دشمن، سعی در القای مفاهیم و چارچوب‌های مدّ‌نظر خود و تاثیرگذاری بر مخاطب دارند.
ملخص الجهاز:
بازنمايي خروج آمريکا از برجام : تحليل گفتمان انتقادي سرمقاله هاي روزنامه هاي کيهان ، رسالت ، شرق و اعتماد 2 آذين گودرزي ١ ، ليدا کاوسي تاريخ دريافت :٠٠/١/١٤، تاريخ تاييد:٠٠/٥/١٨ چکيده برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام ) در ژوئيه سال ٢٠١٥ ميلادي بين جمهورياسلامي ايران و گروه ١+٥ به نتيجه رسيد، اما آمريکا خروج خود را از اين توافق در مه ٢٠١٨ اعلام کرد.
هدف اين مقاله ، بررسي بازنمايي خروج ايالات متحده آمريکا از برجام در چهار روزنامه ايراني است : «کيهان »، و «رسالت » (نمايندگان اصلي محافظه کاران ) و «اعتماد» و «شرق » (نمايندگان اصلي اصلاح طلبان ) اين پژوهش از روش تحليل گفتمان انتقادي استفاده ميکند و متکي به نظريه هاي گفتمان ، بازنمايي و چارچوب سازي است .
اين معنا، بسته به قصد بازيگران ، با استفاده از «کاربرد خاصي از زبان » شکل ميگيرد (فاندايک ، ١٣٨٢: ١٦ به نقل از مهديزاده و عليزاده ، ١٣٩٣: ٢١٨) اين امر مبين پيوند دو مفهوم بازنمايي و گفتمان است ؛ به اين صورت که رسانه ها برسازندة واقعيت هايي در درون ساختارهاي نهادي، سياسي، ١٣ اجتماعي و سازمانياند که نوعا گفتمان ها آنها را تعيين کرده اند (مهديزاده و عليزاده ، ١٣٩٣: ٢١٨) به طورکلي، موضوعات مورد توجه مطبوعات عموما مسائل حائز اهميت افکار عمومي است و نگاهي گذرا به مطبوعات و رسانه هاي کشور طي چندسال گذشته نشان دهندة آن است که توافق هسته اي ميان ايران و شش قدرت جهاني، موسوم به برجام ، نيز از جمله مسائل و موضوعات اولا حائز اهميت و ثانيا موردتوجه همۀ مردم بوده است .
(
, 
, 
)
