خلاصة:
زمینه و هدف: نظام آموزشی در سالهای اخیر با چالشهای کارکردی/معرفتی مهمی مواجه شده و بسیاری از نوجوانان در مدارس در مواجهه با این چالشها ناهنجاریهای خاصی از خود نشان میدهند. از جمله این ناهنجاریهای درحال رشد، خودجرحی یا همان خودزنی است. هدف پژوهش حاضر بررسی برساخت این پدیده در بسترهای آموزشی موجود است. روش و دادهها: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینهای با استراتژی اشتراوس و کربین 23 نفر از دانشآموزان دختر دبیرستانی شهر یزد انتخاب شدند و مصاحبههای عمیقی در مورد خودزنی در بستر مسائل آموزشی انجام شد. دادهها با 20 مقوله اصلی و یک مقوله هسته در مدل پارادایمی ارائه شدند. یافتهها: نتایج نشان داد مقولاتی همانند فوبیای نهادی نظام آموزشی، قدرت سراسر بین مدرسه، هدایت تحمیلی والدین، بیاعتمادی به نظام آموزشی مدرسه، عدم همراهی والدین، تحقیر شخصیتی، بیهودهپنداری آموزشی، جو کسلکنندۀ مدرسه، تبعیض آموزشی و مواردی از این دست به ظهور استرس هنجاری هژمونیک پایدار منجر میشوند. نتیجهگیری: در پاسخ به این استرسهای هنجاری هژمونیک، دانشآموزان راهبردهای خاصی پیش میگیرند که از جمله آنها خودزنی و آسیبرسانی به خود، ترجیح اشتغال بر آموزش و همنشینی افتراقی است. پیام اصلی: نظام آموزشی فشارهای اجتماعی و روانی بر دانشآموزان وارد میکند و دانشآموزان دچار تنشها و استرسهای فردی/اجتماعی میشوند که یکی از پیامدهای درحالرشد آن خودزنی است. در واقع برای نوجوانان، خودزنی راهی است برای فرار از مشکلات زندگی، مشکلات فردی و یا بینفردی.
Background and Aim: The education system has faced significant functional/cognitive challenges in recent years, and many adolescents in schools face certain abnormalities in the face of these challenges. Among these abnormalities is self-harm. The main purpose and question of the present study is how the existing educational contexts construct this phenomenon. Methods and Data: In the present study, the qualitative approach and grounded theory method with Strauss and Corbin strategy were used and theoretical sampling continued until the data saturation. 23 high school female students in Yazd were selected and interviewed in depth about self-harm in the context of educational issues. Findings: The collected data were analyzed using open, axial and selective coding and presented in the form of story line (including 20 main categories and one core category) and paradigmatic model. The results of this study showed categories such as institutional phobia from educational system, wide power of schools, imposed parental guidance, distrust to school educational system, lack of parental support, personality humiliation, educational misconception, dull school atmosphere, educational discrimination and the other categories leads to the emergence of persistent hegemonic normative stress. Conclusion: In response to this phenomenon, adolescents in the school education system show certain functions, including self-harm, preference for employment over education and companionship with peers that these strategies make some consequences including academic decline and boredom, neurosis and physical ugliness. Key Message: Educational system has socio-psychological pressure on students and lead them to multi-dimensional stresses one of which is increasing self-harming.
ملخص الجهاز:
چنين جوي معمولا منجر به استرس هاي پايدار براي دانش آموزان مي شود که محتمل است عملکرد آنان را تحـت تأثير قرار داده و آنها را به سمت وسوي ناخوشايندي بکشاند، لذا يکي از اين عملکردهاي ناخوشايند را مي توان در رشد فزايندة خودزني در نوجوانان مشاهده کرد.
1 Structural Strain Theory 315 تداوم و تغيير اجتماعي / سال اول / شماره دوم / پاييز و زمستان ١٤٠١ در اين بين ، پژوهش هاي متعددي در رابطه با خودزني صورت گرفته است .
316 تداوم و تغيير اجتماعي / سال اول / شماره دوم / پاييز و زمستان ١٤٠١ جهت انتخاب افراد، با راهنمايي چند تن از مشاوران مدارس ، دانش آموزاني که اقدام به خودزني کرده بودند و حاضر به مصاحبه اوليـه شدند، انتخاب شدند و پس از کسب رضايت از آنها ، سعي شد اعتماد آنان براي مصاحبه هاي عميق جلب شود.
به بيان ساده مي توان گفت آن چيزي که دانش آموزان دختر دبيرستاني در اين پژوهش با آن مواجه مـي شـوند، 318 تداوم و تغيير اجتماعي / سال اول / شماره دوم / پاييز و زمستان ١٤٠١ فرآيندهايي است که آنها را در وضعيت بغرنجي قرار مي دهد.
. شکل ١- مدل پارادايمي استرس هاي هنجاري هژمونيک پايدار 323 تداوم و تغيير اجتماعي / سال اول / شماره دوم / پاييز و زمستان ١٤٠١ ٤- استراتژي ها الف ) خودزني مهم ترين و متداول ترين استراتژي اي که مشارکت کنندگان پژوهش در مواجهه با استرس هنجاري هژمونيک پايدار انجام مي دهند، آسيب به خود و خودزني است .