خلاصة:
عصر تیموریان یکی از کارآمد ترین دوره های فرهنگی ایران از نظر ادبی و هنری بود. زیرا سیاست گذاری های تیمور و جانشینان او، زمینه مناسبی برای فعالیت های فرهنگی فراهم کرد. جریان شعر و شاعری در عهد تیموریان، از آنجایی که مورد استقبال و حمایت مادی و معنوی سلاطین تیموری بود، گسترش و رونق یافت. با توجه به منزلت و میزان اثرگذاری بالای شعر در عصر تیموریان، شاهان و شاهزادگان تیموری برای متقاعد کردن و دستیابی به اهداف خود در روابط سیاسی به شیوه ای موثر از شعر استفاده می کردند. بهره گیری از شعر در نامه های سیاسی دوره تیموریان امری رایج بود و یک امتیاز و حسن محسوب می گردید. شاعران و ادیبان در عهد تیموریان از جایگاه سیاسی و اجتماعی والایی برخودار بودند. بنابراین به همان نسبت شاهان و شاهزادگان تیموری برای شعر اهمیت و اعتبار زیادی قائل می شدند. از این رو برای سلاطین تیموری در سیاست روابط داخلی و خارجی، شعر ابزار اثرگذار به شمار می رفت. اگر چه حکام تیموری دوستدار شعر و شاعران بودند و بسیاری از ایشان خود شعر می سرودند؛ اما هزینه ای که شاهان و شاهزادگان تیموری برای گسترش شعر و شاعری می پرداختنند، از پشتوانه سیاسی برخوردار بوده و اتتظارات سیاسی آنها را بر آورده می نمود.
The Timurid era was one of the most efficient cultural periods in Iran in terms of literature and art. Because the policies of Timur and his successors provided a good ground for cultural activities.The flow of poetry in the Timurid era expanded and flourished as it was welcomed and materially and spiritually supported by the Timurid sultans. Due to the status and high impact of poetry in the Timurid era, Timurid kings and princes used poetry effectively to convince and achieve their goals in political relations. The use of poetry in the political letters of the Timurid period was common and was considered a privilege and a virtue. Poets and writers in the Timurid era had a high political and social status. Thus, Timurid kings and princes were equally important to poetry. Thus, for the Timurid sultans, poetry was an influential tool in the politics of domestic and foreign relations. Although the Timurid rulers were fond of poetry and poets, and many of them wrote poetry themselves; But the cost of Timurid kings and princes for the development of poetry was politically motivated and met their political expectations.
ملخص الجهاز:
(حافظ ابرو، ١٣٨٠،ج ٣ :٦٤و ٦٥) فعاليت اديباني چون نظام الدين شامي و حافظ ابرو در لشکرکشي ها و کشمکش هاي شاهان و شاهزادگان تيموري ، مبين اين واقعيت بود که موقعيت و جايگاه اديبان در ساختار سياسي تيموريان مهم و با ارزش تلقي مي شد.
» (نوايي،١٣٦٣: ١٧٦) همچنين از شعر براي عبرت آموزي در عرصه سياسي بکار گرفته مي شد، يکي از فضلا بر حسب حال هنگام به دار کشيدن وزير خطاکار سلطان حسين بايقرا، خواجه علا الدين علي صانعي و سيف الدين مظفر شبانکاره ، يک رباعي سروده اند و خواندمير آن را در کتاب دستور الوزرا درج کرده است : اي ديده بعالم ستمکاره نگر در خواجگي جهان خونخوار نگر از حالت صانعي برو تجربه کن در حال مظفر شبانکاره نگر (خواندمير، ١٣١٧ : ٣٩٩) اعتبار بخشي شعر به سلاطين و امراي تيموري : شعر اديبان در ارتباط با شاهان و شاهزادگان تيموري با توجه به مقتضيات زماني و مکاني که قرار داشتند، توسط شاعران بکار گرفت مي شد.
با نسبت دادن صفات مدح گونه به حکام تيموري، علاوه بر اينکه به آنها مشروعيت و اعتبار ميبخشيد، اديبان نيز با اين کار براي شاهان و شاهزادگان تيموري جلب توجه کرده و باعث معروفيت خود مي شدند.
اين شکل برخورد مربوط به دوره يکي از شاهان تيموري نبود، بلکه از تيمور تا زمان سلطان حسين بايقرا استمرار داشت ، شاعران و اديبان به عنوان يک قشر ازجامعه ، از اين طريق با کارگزاران سياسي ارتباط نزديکي پيدا مي کردند.