نقش حکومت و تربیت در تبیین شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی در آراء و اندیشه‌های فارابی مقالة

مؤلف: شمسی، محمد مهدی ؛ صفرزاده ملکی، علی ؛

آینه معرفت پاییز 1401 - شماره 72 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎20 صفحة - من 145 إلی 164 )

الکلمات المفتاحية: عادت تربیت فارابی فعل اخلاقی ضعف اخلاقی مدینة فاضله مدینة فاسقه vicious city Virtuous city moral weakness moral act Farabi مدینۀ فعل بـه

fa ar en

خلاصة:

آراء و اندیشه‌های فارابی در تبیین شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی، با بررسی نقش مدینة‌ فاضله نمایان می‌شود. از نظر فارابی، وظیفة حکومت و مدینة فاضله، ‌ ایجاد زمینة مناسب برای عادت‌ها و سنت‌های فاضله در شهرها و بین امت‌هاست که از طریق تعلیم و تربیت امکان‌پذیر می‌شود. در واقع در دیدگاه فارابی مدینه و حکومت می‌تواند شرایط تربیت صحیح و به تبع آن زمینة بروز و ظهور رفتارهای اخلاقی پسندیده گردد و آن زمانی است که مدینه از نوع فاضلة آن باشد؛ اما در عین حال مدینه می‌تواند زمینه‌ساز شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی گردد و آن زمانی است که مدینه از نوع فاسقه باشد. مدینة فاسقه، مدینه‌ای است که اهالی آن به همة آراء و عقاید اهالی مدینة فاضله باور دارند؛ اما به آن عمل نمی‌کنند و افعال و کردارشان شبیه افعال و کردار اهالی مدینة جاهلیه است. علت‌ این امر را می‌توان در تربیت اهالی مدینه فاسقه و چگونگی حکومت آن جستجو کرد. در واقع تربیت، اساس شکل‌گیری رفتارهای اخلاقی اعم از پسندیده و ناپسند است. البته بایستی به‌ این نکته اشاره شود که فارابی در عین حال به نقش عادت، لذت، ضعف اراده و ضعف در سنجش نیز در‌ ایجاد شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی اشاره می‌کند.

خلاصة: (مترجم بواسطة الذكاء الاصطناعي)

اراء وافکار الفارابی فی توضیح الفجوه بین المعرفه والفعل الاخلاقی تتجلی من خلال دراسه دور المدینه الفاضله. من وجهه نظر الفارابی، فان واجب الحکومه والمدینه الفاضله هو خلق ارضیه مناسبه للعادات والتقالید الفاضله فی المدن وبین الامم، وهذا ممکن عبر التعلیم والتربیه. فی الواقع، من وجهه نظر الفارابی، یمکن للمدینه والحکومه توفیر الظروف الصحیحه للتربیه وبذلک تکون ارضیه لظهور السلوکیات الاخلاقیه الحسنه، وهذا عندما تکون المدینه من النوع الفاضل؛ ولکن یمکن للمدینه ایضا ان تکون سببا للفجوه بین المعرفه والفعل الاخلاقی عندما تکون المدینه من النوع الفاسق. المدینه الفاسقه هی المدینه التی یومن سکانها بکل الاراء والمعتقدات التی یومن بها سکان المدینه الفاضله، لکنهم لا یعملون بها وتتشابه افعالهم وسلوکیاتهم مع افعال وسلوکیات سکان المدینه الجاهلیه. یمکن العثور علی سبب هذا الامر فی تربیه سکان المدینه الفاسقه وکیفیه حکمها. فی الواقع، التربیه هی اساس تکوین السلوکیات الاخلاقیه بجمیع انواعها، سواء کانت حسنه او سیيه. بالطبع، یجب الاشاره الی ان الفارابی یشیر ایضا الی دور العاده، والمتعه، وضعف الاراده، والضعف فی التقدیر فی خلق الفجوه بین المعرفه والفعل الاخلاقی.

ملخص الجهاز:

او فلسفۀ مدني را به دو قسم يعني فلسفۀ اخلاق و فلسـفۀ سياسـي تقسـيم ميکند و معتقد اسـت کـه از طريـق فلسـفۀ اخـلاق (الصناعــة الخلقيــة )، علـم بـه افعـال جميلـه و خلق هايي که فعل جميل از آن سرميزند و قدرت بر علم اين خلـق هـا و اشـياي زيبـا بـراي انسـان حاصل ميشود و نيز معتقد است از طريق فلسفۀ سياسي (سياست مـدن ) معرفـت بـه امـوري تعلـق ميگيرد که به واسطۀ آن ها، امور خوب و ارزشمند براي اهالي شهرها حاصل ميشـود و همچنـين شـناخت و معرفـت در خصـوص توانـايي کسـب و حفـظ ايـن امـور خـوب و ارزشـمند (همـان ، ص ١١٢). از نظر فارابي فطرت انسان به گونه اي است که براي رسيدن به سعادت بايستي در اجتمـاع باشـد و در کنار انسان يا انسان هاي ديگر تلاش بکند و به دليل همين فطرت طبيعي انسـان اسـت کـه بـه او حيوان مدني يا حيوان اهل انس گفته ميشود (همـو، ١٣٨٤، ص ١١). فارابي در علم مدني به ايجاد زمينـۀ مناسـب براي عادت ها و سنت هاي پسنديده و فاضله در شهرها و ميان امت ها اشاره ميکند و معتقـد اسـت که از وظايف حکومت اين است که چنـين عـادات و سـنت هـاي پسـنديده و فاضـله را در مدينـه ايجاد کند و آن را رواج داده و حفظ نمايد (فارابي، ١٣٨٤، ص ١١٢). وي همچنين بـه ضـعف اراده ، ضـعف در سنجش و ضعف ذهن نيز به عنوان عواملي در شکل گيري ضعف هـاي اخلاقـي اشـاره مـيکنـد و معتقد است براي رسيدن به عمل فضيلت مند بايستي سنجش صحيح صورت گيرد؛ سنجشي کـه از هر نظر مفيد فايده باشد.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول