خلاصة:
یکی از آیات قرآن کریم که در انتقال به دوره مدرن، نوعی از نابرابری جنسیتی میان مردان و زنان را به اذهان متبادر ساخته، آیه شریفه بقره/282 است که بر مبنای آن، ارزش شهادت زنان در قیاس با مردان، به نصف کاهش یافته است. طیف گستردهای از عالمان تفسیر با طرحِ این مدعا که زنان، موصوف به ویژگیهایی چون نقصان در عقل، ضعف در حافظه و ناتوانی در ضبط حوادث هستند، خوانشهایی مبتنی بر ارزشداوری جنسیتی علیه زنان ارائه کردهاند. این خوانشها گرچه تا آستانه سده چهاردهم از رواج بسیار گستردهای برخوردار بوده و به روند تفسیرنویسیِ جهان اسلام جهت داده است، اما در گذار به دوره معاصر و مطرح شدن پرسشها و شبهاتِ نوظهور عصری، زمینههای فرهنگی- اجتماعی برای فاصله گرفتن از سنتهای تفسیری و به موازاتِ آن، پیداییِ خوانشهای روزآمد از آیه بقره/282 فراهم آمد. در این پژوهش تلاش میشود با تمرکز بر تفاسیر المنار، المیزان و مِن وحی القرآن، همه امکانهای تفسیری که در پیرامون این آیه شریفه پیش افکنده شده است، با رویکرد تطبیقی مورد مطالعه قرار گیرد. پژوهش حاضر نشان میدهد که صاحبان تفاسیرِ نامبرده کوشیدهاند با پیش گرفتن سه مسیر متفاوت، فهمی نو از آیه شریفه، متناسب با پرسشها و نیازهای عصری ارائه دهند.
One of the most important verses of the Holy Qur'an, which has brought gender inequality to mind in the contemporary period, is Q 2: 282. According to this verse, the value of women's testimony is reduced by half compared to men. Describing women as mentally retarded, poor in memory, and unable to record events, the wide range of Muslim scholars have, willingly or unwillingly, provided interpretations of the Q 2:282 based on gender stereotypes. Despite the fact that these interpretations were very widespread until the fourteenth century A.H., the new updated interpretations have been offered in contemporary period partly because of emerging questions and doubts over Islamic teachings on women. Focusing on Al-Manar, Al-Mizan and Min Wahy Al-Qur'an, the authors will prepare a comparative study of all different interpretations that have been projected around the holy verse Q 2:282. This study illustrates that the authors of the above-mentioned exegesis have tried to provide new understandings of the holy verse, which are appropriate to modern questions and needs of Muslim world.
(
, 
, 
)
