خلاصة:
رشد ناموزون محدوده های شهری و منطقهای از مشخصه های بارز کشورهای جهان سوم محسوب می گردد. مطالعه حاضر به بررسی کاربرد مدل های تصمیم گیری چندمعیاره در سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان تهران با استفاده از نماگرهای مختلف می پردازد. مهمترین اهداف تحقیق، شناخت میزان نابرابری شهرستان های استان و ارائه راهکارهایی برای کاهش نابرابری در سطح منطقه ای می باشد. بدیهی است انجام چنین تحقیقی می تواند وضعیت مناطق مرکزی و حاشیه ای از نظر تمرکز خدمات را نشان داده و روند منطقی برنامه ریزی در سطح استان را به نمایش بگذارد. روش پژوهش به صورت روش توصیفی- تحلیلی می باشد، به طوری که با استفاده از 35 نماگر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و زیربنایی به تحلیل این نابرابری پرداخته شده است. در این راستا ابتدا با استفاده از مدل ANP، وزن هر یک از نماگرها و متغیرها تعیین گردید و سپس با استفاده از مدل TOPSIS، VIKOR، SAR و روش ترکیبی به رتبهبندی میزان توسعه یافتگی هر یک از شهرستانهای استان اقدام گردیده است. نتایج گویای عدم تعادل های منطقه ای در سطح استان تهران است، به گونه ای که تمرکز بالای امکانات در شهرستان های تهران و شمیرانات، و فقدان خدمات کافی در سایر شهرستان های استان به وضوح قابل مشاهده است. شهرستان شمیرانات با ضریب برخورداری ۶۱۵۵/0 به عنوان برخوردارترین شهرستان استان و شهرستان ملارد نیز با ضریب برخورداری 739/0 محرومترین شهرستان استان می باشد و این نشان دهنده شکاف بالای اقتصاد منطقه ای در سطح استان می باشد.
Unbalanced growth of urban and regional areas is one of the main characteristics of third world countries. This research studies development situation of counties of Tehran province using different indicators. The most important goals of this research are recognizing inequality level of Tehran's counties and representing some solutions about decreasing inequality at regional level. Doing this research can show centralization situation of services in core and periphery regions. Research method is descriptive- analytical method, that inequality level has been studies using 35 indicators in economic, social, cultural, sanitary and infrastructural aspects. Therefore, first weight of indicators has been nominated using ANP model, then development level of counties has been determined using TOPSIS, VICOR, SAR, AND Synthetic method. Results show regional inequality in province level, which most of services have been concentrated in Tehran and Shemiran counties, and lack of some services in other counties. Counties of Shemiran by 1.6155 coefficient as the wealthiest County, and Malard is the poorest county