خلاصة:
دغدغه اصلی در بحث معقولات ثانیه فلسفی، معرفتشناختی است. معقولات ثانیه خاستگاه و منشأیی در ذهن دارند، مسئله مصداق داشتن یا نداشتن این مفاهیم در خارج از ذهن مهم است. ذهن تحت چه مکانیسم یا فرآیندی به آنها نائل میشود؟ واقعنمایی معقولات ثانیه چگونه و به چه صورت است؟ علامه طباطبائی نحوة حصول مفاهیم فلسفی را به دو روش میداند: علم حضوری و تحلیل حکم در قضایا. رابطه میان این دو روش خالی از ابهام نیست و علامه هر دو را بهموازات هم مطرح کرده است. ایشان راه دوم را ترجیح میدهد، در نحوه واقعنمایی معتقدند معقولات ثانیه فلسفی از طریق وجودهای رابطی که در ذهن و عین دقیقاً یکی هستند کاشف از عالم واقع میباشند. معقولات ثانیة فلسفی در نحوه انتزاع و واقعنمایی سلسله مراتبی دارند که کاملاً از همدیگر متمایزند. در این مقاله با روش تحلیلی به بررسی چگونگی دیدگاه علامه طباطبائی خواهیم پرداخت.
The main concern in the discussion of philosophical rationalities is epistemology. Secondary rationalities have an origin in the mind, the question of whether or not these concepts apply outside the mind is important. By what mechanism or process does the mind achieve them? How and in what form is the realization of the rationalities of the second? Allameh Tabatabai knows how to obtain philosophical concepts in two ways: present knowledge and analysis of verdicts in propositions. The relationship between these two methods is not without ambiguity and Allameh has raised both in parallel. He prefers the second way, in the way of realism, he believes that the philosophical rationals of the second are the discoverers of the real world through the relational beings who are in the mind and the exact same. Secondary philosophical intellects have a hierarchy in the way of abstraction and realism that are completely different from each other. In this article, we will examine Allameh Tabatabai point of view with an analytical method.
ملخص الجهاز:
تقسيم بندي معقولات ثانيه فلسفي بر اساس نحوه شکل گيري و واقع نمايي از ديدگاه علامه طباطبائي فرنگ قبادي دانش آموخته دکتري فلسفه و کلام اسلامي، واحد علوم و تحقيقات ، دانشگاه آزاد اسلامي ، تهران ، ايران حسين هوشنگي دانشيار فلسفه و کلام اسلامي ، دانشگاه امام صادق (ع )، تهران ، ايران .
ذهن تحت چه مکانيسم يا فرآيندي به آن ها نائل ميشود؟ واقع نمايي معقولات ثانيه چگونه و به چه صورت است ؟ علامه طباطبائي نحوة حصول مفاهيم فلسفي را به دو روش ميداند :علم حضوري و تحليل حکم در قضايا .
برخي بر اين اعتقاد هستند که در تاريخ فلسفه مسلمانان علامه طباطبائي اولين کسي هست که به طور گسترده و مبسوط به بحث منشأ معقولات ثانيه فلسفي پرداخته است و اگر فيلسوفان قبل از ايشان به اين مبحث پرداخته اند در حد اشاره هاي پراکنده بوده است (مصباح يزدي، ١٤٠٥: ٣٨٩؛ اسماعيلي، ١٣٨٩: ٤٦٧-٤٦٨).
در اين پژوهش ها هرکدام يا به جنبه خاص و يا تطبيق نظر علامه با فيلسوفان غرب پرداخته است و هيچ کدام به بررسي تقسيم بندي معقولات ثانيه فلسفي بر اساس نحوة انتزاع و واقع نمايي از ديدگاه علامه طباطبائي اختصاص ندارد.
پس هرچند علت يک صفتي براي آتش خارجي ميباشد اما اين گونه نيست که وجودي مستقل و فينفسه داشته باشد که در خارج بر آتش عارض شده است ، بلکه اين ذهن است که اين وصف را انتزاع ميکند و حمل بر آتش ميشود، همه مفاهيم فلسفي از اين نوع ميباشند (شيرواني، ١٣٧٧: ١٥٥-١٥٤).