خلاصة:
شهرها به عنوان پدیدهای جغرافیایی در طی تحولات صورت گرفته در دهههای اخیر از طریق جهانی شدن و ورود به عصر اطلاعات به یکی از عناصر برجسته زندگی بشری تبدیل شدهاند. به نحوی که توسعه شهرنشینی را میتوان یکی از پیچیدهترین تحولات اجتماعی نیم قرن اخیر دانست. این توسعه و تحول با خود یکسری مسائل و مشکلات نظیر حاشیهنشینی، ایجاد کلانشهرها و غیره به همراه آورده است. یکی از مهمترین این مسائل توسعه نابرابریها در فضای شهرها و شکلگیری و توسعه مرزهای طبقاتی به ویژه در کلانشهرهای جهان سوم نظیر تهران است که به صورتهای مختلف ساماندهی فضای شهر را تحت تاثیر خود قرار داده و با مشکل مواجه ساخته است. بر این مبنا، مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی تلاش دارد تا تاثیر وجود و توسعه مرزهای طبقاتی را بر ساماندهی فضای شهر تهران مورد بررسی قرار دهد. بر این بنیاد بررسیهای صورت گرفته نشاندهنده آن است که در فضای شهر تهران میتوان مرزهای طبقاتی متعددی مانند سطح درآمد، دسترسی به امکانات، دسترسی به فضای سبز و غیره را به سادگی مشاهده کرد. وجود این مرزهای طبقاتی در فضای شهر همانند شکافی فضای شهر را به چندپارگی تقسیم کرده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشاندهنده آن است که وجود مرزهای طبقاتی و توسعه آن در شهر تهران به صورتهای مختلف فضاهای متفاوتی را به وجود آورده است که خود به صورت مانعی در برابر ساماندهی شهر تهران عمل میکند.
Cities as geographic phenomena during recent decades through
changes in globalization and enter the information age have become one
of the leading elements of human life. So that urban development can be
considered one of the most complex social developments in half a
century. This development has brought with a series of problems such as
marginalization, major cities etc. One of the most important issues in the
uneven development in urban space and formation and development of
class boundaries, especially in large cities of Third World such as
Tehran, which affects the different organizing of the city and produce
difficulty. On this basis, this paper has worked with the analytical
method investigated the effects of development on the organizing of
class boundaries in Tehran. Surveys indicate that the space in Tehran can
be simply observed class boundaries such as income levels, access to
facilities, access to green space, etc. These class boundaries in the city
such gaps have fragmented the city. The results of this study indicate that
existence of class boundaries in Tehran and its development has created
different spaces that act as a barrier to organizing in Tehran.
ملخص الجهاز:
مرزهاي طبقاتي مانع اوليه ساماندهي فضاي شهر (نمونه موردي: کلانشهر تهران) دکتر محسن جانپرور١، آرش قرباني سپهر٢ و معصومه قانع حسن نيا خباز 3 تاريخ وصول: ٩٩/١٢/٢٦ تاريخ پذيرش: ١٤٠٠/٩/٢٢ چکيده: شهرها به عنوان پديدههاي جغرافيايي در طي تحولات صورت گرفته در دهه هاي اخير از طريق جهاني شدن و ورود به عصر اطلاعات به يکي از عناصر برجسته زندگي بشري تبديل شدهاند.
يکي از مهم ترين اين مسائل توسعه نابرابريها در فضاي شهرها و شکل گيري و توسعه مرزهاي طبقاتي به ويژه در کلانشهرهاي جهان سوم نظير تهران است که به صورتهاي مختلف ساماندهي فضاي شهر را تحت تأثير خود قرار داده و با مشکل مواجه ساخته است .
مبتني بر اين اصل به نظر ميرسد عوامل و مسائل زيادي را جهت دستيابي به اهداف ساماندهي شهر تهران بايد در نظر گرفته شود، يکي از اين عوامل مؤثر بر ساماندهي، مرزهاي طبقاتي موجود در فضاي شهر تهران است ، که در طي دهه هاي اخير پررنگ تر نيز شده است .
al &Meshkini )، که در فضاي شهر تهران نيز مسئله شکل گيري و افزايش مرزهاي طبقاتي از شدت بالايي برخودار بوده است که اين خود تا حد قابل توجهي مسائل و مشکلات فراواني را سبب شده است و برنامه ريزيها براي فضاي شهر را تا حد قابل توجهي تحت تأثير قرار داده است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٧: عوامل زمينه ساز مرزهاي طبقاتي؛ مانع ساماندهي بهينه فضاي شهر تهران (مأخذ: نگارندگان، ١٣٩٩) Figure 7: Factors Underlying Class Boundaries; Obstacle to the Optimal Organization of the Space of Tehran در نهايت اينکه امرزه انسانها در فضاي شهرها بر اساس نيازهاي اجتماعي خود فضاي زندگي اجتماعي خويش را ساماندهي مينمايد.