خلاصة:
سیاست خارجی دولتها در عرصه منطقهای و بینالمللی میتواند راهنمای عمل کشور جهت رسیدن به امنیت و منافع ملی قرار گیرد. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به تجزیهوتحلیل آسیب شناسانه و فرصت شناسانه آن در سطح منطقهی خاورمیانه بپردازد بنابراین پرسش اصلی این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی گردآوریشده این است که فرصتها و چالشهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه چیست؟ یافتهها نشان میدهد که چالشهای سیاست خارجی ایران شامل رقابتهای ژئوپلیتیک، تعارضات قومی و مذهبی و فرقهای، حضور قدرتهای فرا منطقهای (آمریکا) در خاورمیانه، شیعه هراسی و ایران هراسی و فرصتهای سیاست خارجی شامل موقعیت استراتژیک جغرافیایی، مذهب تشیع، دیپلماسی عمومی است.
The foreign policy of governments in the regional and international
arena can be a guide for the country's actions to achieve national
security and interests. The current research aims to examine the
foreign policy of the Islamic Republic of Iran and analyze it
pathologically and opportunistically at the level of the Middle East
region. Therefore, the main question of this research, which was
compiled using a descriptive-analytical method, is that the
opportunities and challenges of the foreign policy of the Islamic
Republic of Iran What is in the Middle East region? The findings
show that Iran's foreign policy challenges include geopolitical
rivalries, ethnic, religious and sectarian conflicts, the presence of
trans-regional powers (America) in the Middle East, Shia and
Iranophobia, and foreign policy opportunities include strategic
geographic location, Shi'ism, and public diplomacy.
ملخص الجهاز:
پرسش اصلي اين است که فرصت ها و چالش هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در منطقه خاورميانه چيست ؟ فرضيه مقاله اين است که ايران به سبب موقعيت جغرافيايي و ماهيت نظام ديني خود در منطقه خاورميانه با فرصت ها و چالش هاي متعددي روبرو بوده است به طوري که چالش هاي سياست خارجي ايران شامل رقابت هاي ژئوپليتيک ، تعارضات قومي و مذهبي و فرقه اي، حضور قدرت هاي فرا منطقه اي (امريکا) در خاورميانه ، شيعه هراسي و ايران هراسي و فرصت هاي سياست خارجي شامل موقعيت استراتژيک جغرافيايي، مذهب تشيع ، ديپلماسي عمومي است .
جمهوري اسلامي ايران علي رغم اينکه کشوري شيعه مذهب است و در طول چند دهه اخير تلاش داشته تا از حقوق اقليت شيعي دفاع کند اما اتخاذ گفتمان هاي خارج از چارچوب فرقه گرايانه مانند تأکيد بر موضوع وحدت و توجه به اشتراکات مذهبي مسلمانان در سراسر جهان اسلام و همچنين حمايت از اقليت هاي مسلمان غير شيعي و گروه هاي آزادي بخش و مقاومت سني مذهب نشان مي دهد ايران با اتخاذ گام هاي عملي در اين ساحت ، به طور جدي به دنبال ايفاي نقش مؤثر در مقابله با افراط گرايي بوده است .
با اين حال فرصت هاي سياست خارجي شامل موقعيت استراتژيک جغرافيايي، مذهب تشيع ، ديپلماسي عمومي قدرتمند است و جمهوري اسلامي ايران در منطقه خليج فارس از فرصت هاي قابل توجه براي نفوذ و بازيگري برخوردار مي باشد.