خلاصة:
حاکم اسلامی بهعنوان فردی که مسیر و جهت حکومت را نشان میدهد، یکی از مهمترین و بالاترین جایگاهها را در ارکان نظام اسلامی دارد. ازاینرو، نقش مهمی در تربیت دینی افراد جامعه دارد. در جامعه اسلامی بسیاری از رفتارهای دینی مردم متاثر از ویژگیها و شیوه حکومتی حاکم جامعه است. این پژوهش با هدف بیان ویژگیهای حاکم اسلامی در تربیت دینی به روش توصیفی تحلیلی درصدد اثبات تاثیر آنها در تربیت دینی است. مهمترین دستاوردهای این پژوهش که از بررسی این ویژگیها در سه بعد ارتباطی حاکم در رابطه با خود، خدا و مردم جای میگیرد و در آیات و روایات هم به آن اشاره شده است، عبارتند از: عمل به گفته خود، صبر و استقامت در تبلیغ دین، خشیت الهی و عدم دلبستگی به دنیا، مسیولیتپذیری و پاسخگویی، نرمخویی و ملاطفت با مردم، خیرخواهی نسبت به مردم، جلوگیری از مسیولیت نااهلان، قضاوت بهحق و تحقق عدالت اجتماعی، تعدی نکردن به مال مردم؛ که پایبندی حاکم به این وظایف موجب ترویج تربیت دینی در جامعه میشود.
ملخص الجهاز:
مهمترین دستاوردهای این پژوهش که از بررسی این ویژگیها در سه بُعد ارتباطی حاکم در رابطه با خود، خدا و مردم جای میگیرد و در آیات و روایات هم به آن اشاره شده است، عبارتند از: عمل به گفته خود، صبر و استقامت در تبلیغ دین، خشیت الهی و عدم دلبستگی به دنیا، مسئولیتپذیری و پاسخگویی، نرمخویی و ملاطفت با مردم، خیرخواهی نسبت به مردم، جلوگیری از مسئولیت نااهلان، قضاوت بهحق و تحقق عدالت اجتماعی، تعدی نکردن به مال مردم؛ که پایبندی حاکم به این وظایف موجب ترویج تربیت دینی در جامعه میشود.
در آیه بالا، مصداق دیگری از رفتار حاکمان و مسئولان جامعه اسلامی با مردم بیان شده و به چند ویژگی دیگر پیامبر( اشاره شده است که کارگزاران حکومت اسلامی در مسیر تربیت دینی جامعه خود، باید این ویژگیها را سرلوحه خود قرار دهند.
تلاش برای اقامه و تحقق عدالت اجتماعی همواره مورد توجه قرآن بوده و در آیات متعددی به آن اشاره شده است؛ ازجمله: ـ «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمْ الْکتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» (حدید: 25)؛ بهراستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار فرو فرستادیم و با آنها کتاب و میزان (حق و باطل) نازل کردیم، تا مردم به عدل و انصاف برخیزند.
بنابراین حکومت در خط مقدم برای اجرای عدالت و قضاوت عادلانه قرار دارد؛ که لازمۀ تربیت دینی این است که متولیان قبل از درخواست رفتار عادلانه از مردم خودشان عدالتخواه و عدالتگستر باشند.