موسیقی، سنجه‌ای در شناخت اوج و فرود رباعی فارسی مقالة

مؤلف: کاردگر، یحیی ؛

پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت پاییز 1400، سال دهم - شماره 3 التصنيف ب (Ministry of Science/ISC (‎19 صفحة - من 108 إلی 126 )

الکلمات المفتاحية: موسیقی شعر نقد ادبی رباعی خیام رودکی Khayyam Literary Criticism Rudaki poetry music Rubai موسیقی وزن فارسی شعر رباعیات رودکی مصراع رباعیات خیام

fa en

خلاصة:

جدای از مضمون رباعی آن‌چه بیش از هر ویژگی دیگر موجب برجستگی آن شده سادگی زبانی، بی-پیرایگی بیانی، ایجاز و موسیقی گوش‌نواز آن است. سهم موسیقی در حسن قبول قالب رباعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که قالب رباعی بیش از قالب‌های دیگر شعری با موسیقی پیوند دارد؛ تا بدان‌جا که وزن، یکی از مؤلّفه‌های تمایزبخش این قالب است. از این رو بررسی تطبیقی موسیقی نخستین رباعیات فارسی با نقطه اوج آن می‌تواند نقش و جایگاه موسیقی را در سیر رباعی‌سرایی فارسی و رسیدن آن به نقطه کمال تبیین کند. در این مقاله در شیوه‌ای توصیفی-تحلیلی و با استناد به داده‌های آماری، ویژگی‌های موسیقایی رباعیات رودکی به عنوان یکی از آغازگران این قالب با رباعیات خیام به عنوان اوج رباعی‌سرایی فارسی مقایسه شده است. از این رو رباعیات رودکی بر مبنای 34رباعی چاپ نفیسی و براگینسکی و مقابله با چاپ‌های دانش‌پژوه، شعار و جهانگیر منصور مورد استفاده قرار گرفته و رباعیات خیام با توجه به اختلاف گستردهء چاپ‌های مختلف و اتفاق نظر غالب خیام‌پژوهان در مورد اصالت رباعیات موجود در کتاب‌های مرصادالعباد، تاریخ جهانگشای جوینی، نزهه‌المجالس، تاریخ وصّاف و تاریخ گزیده و با توجه به34 رباعی موجود در این کتاب‌ها مبنای این پژوهش است. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که رودکی با بهره‌گیری افزون‌تر از اختیارات شاعری و عدم توجه به ظرافت‌هایی چون نسبت حروف سکون و متحرّک مصراع‌ها، کم‌توجّهی به موسیقی کناری و درونی و سرانجام غفلت از موسیقی آشنای واژه‌های فارسی نتوانسته است از جاذبه‌های موسیقایی رباعی برای جذب مخاطب بهره بگیرد در حالی که خیام با دقت در بهره‌گیری کمّی و کیفی از اختیارات شاعری، پای‌بندی بیشتر به ویژگی‌های موسیقایی وزن اصلی رباعی، بهره‌گیری اعتدالی از ظرفیت‌های موسیقی کناری و درونی در کنار ایجاد آهنگی آشنا با به کارگیری واژه‌های اصیل فارسی از برجستگی موسیقی رباعی در جذب مخاطب و کمال این قالب بهره برده است.

Except the quatrain theme, what makes it more salient than any other feature is its verbal simplicity, expressive unpretentiousness, brevity and melodious music. The contribution of music in acceptability the quatrain format has received less attention the instant that The Robai form is more related to music than other forms of poetry and meter is one of the distinguishing components of this format. an comparative study of the music of the first Persian Robaies with its climax can explain the role of music in the course of Persian Robaies and the climax of that. In this article, in descriptive-analytical methods and based on statistical data, the musical characteristics of Rudaki's Robaies have been compared with Khayyam's Robaies. Therefore, Roudaki's quatrains are based on 34 quatrains of Nafisi and Braginsky prints and with comparison to Daneshpazhuh and Jahangir Mansour editions are used. Khayyam's quatrains have been selected due to the wide differences between different editions and the unanimity of Khayyam researchers on the originality of the quatrains in the books of Mersad al-Ebad, the history of Jahangosha Jovini, Nozhat al-Majalis, Tarikh Wassaf and history Gozide and according to the 34 quatrains in this Books are the basis of this research.The research shows that Roudaki, by making more use of his poetic licences and not paying attention to subtleties such as the consonant and vowel letters of the hemistiches, paying little attention to the side and inner music and neglecting the intimate music Persian words have not been able to use the musical attractions of the Robai to attract the audience, while Khayyam carefully uses the poetic licences quantitatively and qualitatively, more adherence to the musical characteristics of the main meter of the Robai, enjoyment Moderation of the capacities of side and inner music along with creating an intimate song using original Persian words has benefited from the prominence of Robai music in attracting the audience and the perfection of this format

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول