خلاصة:
از زمان فروپاشی دولت عثمانی در جنگ جهانی اول و تشکیل کشور مستقلی به نام عراق در همسایگی غربی ایران، تنظیم روابط دو کشور یکی از چالش‌های جدی سیاست خارجی ایران بوده و اختلافات ارضی و مرزی به همراه مسائل مذهبی و قومی، روابط دو کشور را همواره در معرض تهدید قرار داده است. این اختلافات در دوره‌های مختلف تشدید شده یا کاهش یافته‌اند. در این پژوهش سعی شده است با توجه به اسناد کتابخانه‌ای و مرور روزنامه‌ها از روش توصیفی-تحلیلی روابط دو کشور در یک دوره ده ساله از 1337ش تا 1347ش بررسی گردد. در دوران حکومت قاسم در عراق با بروز ملی‌گرایی افراطی و هم‌چنین تمایل به روابط گسترده با شوروی، علاوه بر تشدید مناقشات مرزی و گسترش آن از رود مرزی اروندرود به منطقه خوزستان، مسائل ایدئولوژیکی هم بر اختلافات افزوده شد. هم‌چنین باتوجه به حضور کردها در دو سوی مرز و آغاز قیام کردها در عراق، موضوع دیگری بر روابط دو کشور سایه انداخت. با به‌قدرت رسیدن رژیم‌های میانه‌رو عارف‌ها در عراق، تا حدی از تنش موجود در روابط دو کشور کاسته شد، اما مسئله کردها و اختلافات مرزی و منطقه خوزستان همچنان در رأس اختلافات دو کشور پابرجا باقی ماند.
Since the collapse of the Ottoman Empire in the First World War and the formation of an independent country called Iraq in the western neighborhood of Iran, regulating the relations between the two countries has been one of the serious challenges of Iran's foreign policy, and territorial and border disputes, along with religious and ethnic issues, have always threatened the relations between the two countries. These conflicts have intensified or decreased in different periods. In this research, it has been tried to investigate the relationship between the two countries in a ten-year period with a descriptive-analytical method according to the library documents and newspapers review. During Qasim's rule in Iraq, with the emergence of extreme nationalism and the intention to expand relations with the Soviet Union, in addition to the border disputes and its expansion to the Khuzestan region, ideological issues also added to the disputes. Also, due to the presence of Kurds on both sides of the border and the beginning of the Kurdish movement in Iraq, another issue had added to the conflicts between the two countries. With the moderate Arif regime gained power in Iraq, the tension in the relations between the two countries decreased to some extent.
(
, 
, 
)
