ملخص الجهاز:
"13 نمونههای دیگری هم هست که بیشتر به معرفی گویشهای محلی اختصاص دارد که از جملهء آنها،نصابهای محلی دو زبانه است که تنظیم آن صرف نظر از جنبههای هنری و شعری،نمایندهء روشنبینی و علاقهمندی سرایندگان آن به ثبت فرهنگ سنتی محلی نیز هست؛مانند نصاب شوشتری و فرهنگ ملا علی اشرف صبوحی به لغت اهل بیرجند که کتاب اخیر ویراستهء دکتر جمال رضایی است و بیش از 500 واژهء بیرجندی را با برابرهای رسمی آن در 170 بیت آورده است.
چنان که«سری»شاعر نابینای قاینی،خطاب به شادروان علامه فرزان گفته است: عمو فرزان تو مورمایی کموک میای یوربر مو یک دموک کتاب بیاری و برمو بخونی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نگویی بر چه که خون گفت بروک 15 [عمو فرزان!کمی مرا دوست داری؟ یک لحظه به دیدنم میآیی؟ کتاب بیاری و برایم بخوانی نگو«چرا؟»،که میگویم«برای اینکه»!] (به تصویر صفحه مراجعه شود) همین شاعر،واژههای بومی قاینی را نیز به نظم کشیده که میتوانست یک نصاب کامل باشد،اما یک شعر محلی بیش نیست و هدفی جز طبع آزمایی ندارد: یرکه گپو درم که نمشه از جاش حالی سفتقوت و شاخگیل،چفت و گودون تشه ولی [یارو!حرفهایی دارم که فهمیدنی نیست سبد،چوب سر تنور،بندور،سبد بزرگ چوبی و تختک برگ] yaraka/gappo/darom/ke/mamesa/azjas hali sahtaqut/-o-/saxosgil/ceft/-o-/gawdan/tasavali/ از نما شوم تا چراغو زیر طاقو چریو هش وهش توره دپشت بریگ تلسک دپال پالی [از سر شب تا نصفههای شب،چریو با دارو گیر و توبرهای بر پشت،در پی یک خوشهء انگور کوچک بود] dz/nemasam/ta/ceraqo/zire/taqa/carriya has-o- has/tawra-h-/da/pas-t-/bor/yag/teles-k-/da/ شه مقه لمبو چکی تفتو هتو بک ملومبند و مرف ورآتشون میر سید علی..."