خلاصة:
بینامنیت دانشی است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار میدهد. طبق این نظریه هر متن به نحوی در ارتباط با متون پیش نگاشته میباشد. ژرار ژنت از تاثیر گذارترین پژوهشگران متأخر در عرصة بینامتنیت است. کاربست نظریه بینامتنیت تحلیلیِ او در مطالعات دینی، می تواند روشنگر پیوند قرآن و عترت باشد. در زیارات مأثوره، توسط معصومین و به صورت آگاهانه بازتابهایی از قرآن، برای تبیین کلام وحی صورت پذیرفته است؛ لکن نگرش تبیینی به زیارات به جهت فهم قرآن تا حدودی مغفول مانده است. پژوهه فرا رو با روش توصیفی-تحلیلی با مبنا قرار دادن زیارات در تبیین قرآن، دریچهای نو به فهم آیات قرآن میگشاید. در این پژوهه نکاتی تبیینی از زیارات در چارچوب بینامتنیت ژنتی با دو الگوی صریح و ضمنی استخراج گشته است که به چهار گونهی ترسیم فضای نزول، ایضاح مفهومی، بیان مصداق و بیان لایه های معنایی به تبیین آیات قرآن میپردازند.
ملخص الجهاز:
در این پژوهه نکاتی تبیینی از زیارات، در چارچوب بینامتنیت ژنتی، با دو الگوی صریح و ضمنی استخراج شده است که به چهار گونه: ترسیم فضای نزول، ایضاح مفهومی، بیان مصداق و بیان لایههای معنایی به تبیین آیات قرآن میپردازند.
در این مسیر، روایات آنان مورد توجه قرار گرفته و استفاده از آنها برای تبیین قرآن معهود است؛ اما بهرهگیری از فرمایشهای ایشان در خلال دعاها و مخصوصاً زیارات تاحدودی مغفول واقع شده است.
در این نوشتار، سعی بر آن شده است که زیارات مأثور بر اساس بینامتنیت ژنتی بررسی و معارفی که در خلال زیارات توسط معصوم بیان شده، شناسایی و با تطبیق بر روایات و ادبیات شیعی، همسویی آنها اثبات و سپس به عنوان گزارهای برای تبیین قرآن بیان گردند.
این فقره با بیان امر خداوند به مؤمنان برای پیروی از امیرالمؤمنین۷ و نیز دعوت آنان به طلب یاری از حضرت، و بلافاصله در پی آن استشهاد و تصریح به آیه 119 سوره توبه، تلویحاً «روایات تفسیری؛ گونهشناسی و حجیت»، ص10.
بنابراین، چون آیات، بدون اشاره مستقیم به آیه بودن آنها، با همان ترکیب و یا با ترکیبی متفاوت در متن زیارت وارد شدهاند، در واقع، این مخاطب است که باید این نوع از ارتباط بینامتنی را کشف و بررسی نماید و از این رهگذر به چگونگی تبیین آیات به واسطه زیارات دست یازد.