عوامل بیرونی موثر بر نیازهای انسان مقالة

انسان دارای نیازهای متعددی است که کمّیت و کیفیت برآوردن آنها در رسیدنش به سعادت یا بازماندن از آن اثرگذار است؛ ازاین‌رو مدیریت نیازها از اهمیت بسزایی برخوردار است و ازآنجاکه عوامل مختلفی بر نیازهای انسان موثر هستند، برای مدیریت نیازها شناسایی این عوامل ضروری است. در این مقاله عوامل بیرونی تاثیرگذار بر نیازهای انسان از منظر قرآن تحلیل و بررسی می‌شود. طبق یافته‌های این پژوهش: 1. توفیق الهی عاملی مهم در فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای ترجیح نیازهای معنوی بر نیازهای مادی است و برخوردار نبودن از آن موجب انتخاب نادرست در جهت‌دهی به نیازهاست؛ به‌گونه‌ای‌که ممکن است فردی در اوج علم به آموزه‌های دینی، به سعادت نائل نشود. 2. شیطان با اثرگذاری بر شناخت‌ها و گرایش‌های انسان در تشدید و تضعیف نیازهای انسان نقش‌آفرین بوده و در مواردی که برآوردن نیازهای معنوی مستلزم هزینۀ مالی است، با ایجاد ترس از فقر، انسان را از ارتقای معنوی بازمی‌دارد. 3. خانواده یکی از کانون‌های اصلی تامین نیازهای انسان است؛ نیاز تکوینی فرزندان به رسیدگی و بخش وسیعی از نیازهای عاطفی زوجین و فرزندان در خانواده تامین می‌شود. 4. معاشرت می‌تواند موجب تقویت و تضعیف یک نیاز، ایجاد نیازی کاذب یا غیر کاذب در انسان گردد. مجالست با اهل گناه در حال اشتغال آنها به گناه، هرچند انسان به گناه آلوده نشود و قلبا هم ناراضی باشد و حضورش تایید گناه‌کاران نباشد، به‌خاطر تاثیر سوئی که در ایجاد یا تقویت گرایش انسان به گناه دارد، امری نکوهیده است.

Humans have many needs and the quantity and quality of the fulfillment of needs is effective in reaching or losing happiness. Therefore, needs management is of special importance and since various factors are effective on human needs, it is necessary to identify these factors for needs management. In this article, the external factors affecting human needs are analyzed and examined from the perspective of the Qur'an. According to the findings of this research, 1. Divine succor is an important factor in providing the necessary grounds for prioritizing spiritual needs over material needs, and not having it causes a wrong choice in directing needs, to the extent that a person with great knowledge of religious teachings may not achieve happiness. 2. By influencing human knowledge and tendencies, the Satan plays a role in intensifying and weakening human needs, and in cases where the fulfillment of spiritual needs requires financial expenses, he prevents man from spiritual advancement by creating fear of poverty 3. Family is one of the main centers for providing for human needs; the developmental needs of children for care and a large part of the emotional needs of couples and children are satisfied in family. 4. Socializing can strengthen and weaken a need or create a false or true need in a person. Associating with sinners engaged in sin (even if the person is not infected with sin, is unwilling in heart, and does not approve of the sinners despite his/her presence) is reprehensible because of the negative effect it has in creating or strengthening a person's tendency towards sin.

نقش توفيق الهي در برآوردن و ترجيح نيازها هرچند انسان موظف است براي برآوردن نيازهايش به‌دنبال علل طبيعي و مادي برود و از اسباب عادي بهره گيرد؛ ولي اگر توفيق الهي انسان را مدد نکند، از برآوردن نيازهايش بازخواهد ماند و اين امر در برآوردن نيازهاي معنوي، همچون نياز به عبادت و نياز به دعا بايد بسيار مورد توجه باشد. براي مديريت صحيح نيازها بايد کمّيت و کيفيت برآوردن آنها به‌گونه‌اي باشد که برايند برآوردن آنها، رشد و ارتقاي روحي و معنوي انسان و قرب بيشتر به خداوند باشد؛ ولي شيطان مي‌تواند با اثرگذاري بر شناخت‌ها يا گرايش‌هاي انسان، حرکت تکاملي انسان را متوقف و يا حتي حرکتش را تنازلي کند؛ يعني به‌جاي آنکه انسان به خداوند نزديک شود، از خداوند دور گردد. با اينکه اصل وجود اميال مختلف، ازجمله ميل‌هاي حيواني در انسان لازم است و خداوند آنها را براي انسان زينت کرده تا به‌واسطۀ وجود آنها زندگي براي انسان لذت‌بخش باشد؛ ولي شيطان آنها را بيش از حد تزيين مي‌کند؛ به‌گونه‌اي‌که پاسخ به آنها و برآوردن نيازهاي مادي و حيواني، به‌جاي اينکه مقدمه‌اي باشد براي تأمين نيازهاي معنوي و در راستاي ارتقاي روحي و معنوي انسان قرار گيرد، خود براي انسان هدف مي‌شوند و تمام توجه انسان به تأمين آنها مصروف مي‌شود. علامه طباطبائي ذيل آيه 14 سورة «آل‌عمران» بعد از بحثي نسبتاً مفصل در باب تزيين خدا و تزيين شيطان مي‌نويسد: خلاصه سخن اينکه تزيين دنيا دو گونه است؛ نخست تزييني است که به‌منظور وسيله قرار گرفتن دنيا براي نيل به آخرت و طلب رضايت الهي در مواقف متنوع زندگي به‌وسيلۀ رفتارهاي مختلفي که مربوط به مال و جايگاه اجتماعي و فرزندان و خود انسان مي‌باشد.