تعارض میان قاعده فراش و آزمایش دی‌ان‌ای (نقد و بررسی دادنامه شعبه 26 دیوان عالی کشور) مقالة

نقد و تحلیل آراء قضایی پاییز و زمستان 1401 - شماره 2 (‎21 صفحة - من 470 إلی 490 )

الکلمات المفتاحية: اثبات نسب نفی نسب قاعده فراش تشخیص هویتژنتیکی ادلة‌ اثبات دعوا اماره قضایی علم قاضی Evidence rule of marital paternity presumption proof of lineage negation of lineage genetic identification rebuttable judicial presumption knowledge of judge آزمایش دی‌ان‌ای عقد طفل زوج دادگاه حقوق

fa en

خلاصة:

در حقوق مدنی ایران به تبع فقه اسلامی، برای تعیین رابطه ‌پدر و فرزندی، استناد به قاعده فراش پذیرفته شده است. بر مبنای این قاعده طفل متولد در زمان زوجیت، ملحق به شوهر است، مشروط به این‌که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد. اگر علی‌رغم تحقق شرایط فراش، زوج مدعی عدم انتساب طفل متولد شده به خود باشد و برای اثبات ادعای خود به آزمایش دی‌ان‌ای استناد و نتایج این آزمایش بر عدم لحوق طفل دلالت کند، تکلیف طفل متولد شده از حیث انتساب، مورد تردید قرار می‌گیرد. جهت تعیین تکلیف، نظریه سنتی عدم پذیرش آزمایش دی‌ان‌ای را با علل تشریع قاعدة فراش و حفظ بنیان خانواده سازگارتر می‌داند. این در حالی است که ضرورت توجه به دانش بشری که دادرس را در کشف واقع یاری می‌رساند باعث شده است که توجه‌به نتایج حاصل از این نوع آزمایشها توصیه شود. در واقع اماره بودن قاعدة فراش صرفاٌ از جهت عدم علم به‌واقع است و با این اوصاف به سختی می‌توان گفت که اگر راهی علمی وجود داشته باشد که بر اساس آن بتوان با اطمینان بالا نسبت بین پدر و فرزند را معلوم کرد، همچنان باید از راهی رفت که واقعیت را تنها به طور ظنی کشف می‌کند.

ملخص الجهاز:

در واقع اماره بودن قاعدة فراش صرفا از جهت عدم علم به واقع است و با اين اوصاف به سختي مي توان گفت که اگر راهي علمي وجود داشته باشد که بر اساس آن بتوان با اطمينان بالا نسبت بين پدر و فرزند را معلوم کرد، همچنان بايد از راهي رفت که واقعيت را تنها به طور ظني کشف مي کند. ١ با توجه به اطميناني که از نتايج آزمايش دي ان اي حاصل مي شود اين سوال مطرح است که آيا مي توان با استناد به اين آزمايش حکم به اثبات نسب داد؟ با اين سوال نيز مواجهيم که در صورت تعارض امارة فراش و آزمايش دي ان اي کدام يک مقدم است ؟ در رأي مورد بررسي ملاحظه مي شود شعبه ٤٣ دادگاه عمومي مشهد به استناد قاعدة فراش معتقد است طفل منتسب به زوج است ؛ هرچند نتايج آزمايش دي ان اي دلالت بر ١. با توجه به اين که در همين پرونده ، شعبه ٢٦ ديوان عالي کشور در مقام رسيدگي فرجامي قايل به اين نظر است که نتايج آزمايش ژنتيک نمي تواند علي رغم وجود شرايط فراش مورد استناد قرار گيرد، اين مرقومه به بررسي رأي مذکور در پرتو حقايق علمي و نظرات فقهي و حقوقي خواهد پرداخت . در اين بخش ضمن بررسي قطعيت آزمايش دي ان اي در نفي و اثبات نسب به اين امر توجه خواهد شد که نتايج اين آزمايش دقتي نزديک به صددرصد دارند و اگر علي رغم اين که نتايج آزمايش دلالت بر عدم رابطۀ ابوت دارد، به صرف وجود شرايط قاعدة فراش ، طفلي به مردي منتسب دانسته شود با يافته هاي علمي و حقايق بيولوژيک مخالفت شده است (بند اول ).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول