تحلیل منطق گفتمانی کاربست جری و تطبیق آیات قرآنی در قصاید انوری مقالة

زبان و ادب فارسی (دانشگاه تبریز) پاییز و زمستان 1401 - شماره 246 التصنيف الف (Ministry of Science/ISC (‎21 صفحة - من 23 إلی 43 )

الکلمات المفتاحية: قصاید جری و تطبیق انوری ابیوردی قرآن کریم تحلیل گفتمان discourse analysis Jerry Anwari Abivardi Qasaid Holy Quran Matching انوری شاعر

fa en

خلاصة:

پژوهشگران ادب پارسی تنها با رویکرد بلاغی به بررسی بهره‌گیری شاعران از آیات قرآنی در سروده‌های خود پرداخته اند و از اهداف آنان در به کارگیری این آیات غافل بوده‌اند. پژوهش حاضر به بررسی این مسئله در قصاید انوری می‌پردازد و می‌کوشد با استفاده از جری و تطبیق، آیات قرآنی را از منظر کارکردهای آنها تحلیل کند. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه‌ی آماری 207 قصیده دیوان انوری، تصحیح مدرس رضوی و حجم نمونه مطابق فرمول کوکران 132 قصیده است که با استفاده از شیوه‌ی تصادفی ساده (simple random sampling) انتخاب شده‌است. نتیجه نشان می‌دهد که انوری با بهره‌گیری از قاعده‌ی جری و تطبیقِ آیات، مفاهیم و مضامین قرآنی را بر موضوعات مورد نظر خویش تطبیق داده‌است؛ به گونه‌ای که مضمون نهایی شعر وی دور از شأن نزول حقیقی آیات است. به عبارت دیگر وی مفاهیم قرآنی را با کارکردهایی چون اقناع مخاطب، بزرگنمایی، استدلال، بیان گفتمان خود و مواردی از این دست، به صورت جری و تطبیق در قصاید خود به کاربرده است که در متن مقاله به تفصیل به آنها پرداخته شده است.

ملخص الجهاز:

تجّلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، به تناسب آشنایی شاعران و موضوع مورد نظر آن ها به شیوه های گوناگونی چون درج ، حل ، اقتباس ، تضمین ، اثرپذیری واژگانی (شامل وام گیری، ترجمه و برآیندسازی (راستگو، ١٣٧٦: ٣٠-١٥)، اثرپذیری گزاره ای شامل اقتباس و تضمین و حل (همان : ٣٠-٤٢)، تفسیر، اثرپذیری الهامی-بنیادی، تلمیحی، تأویلی، تطبیقی، تصویری، ساختاری - سبکی، شیوه ای و چندسویه است و تجلیهای مذکور مواردی هستند که پژوهشگران کم و بیش از آن ها سخن به میان آورده اند، لیکن شیوه های دیگری از بهره گیری از آیات و حدیث در آثار شعرا و ادبا به چشم میخورد که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است که از آن به جری و تطبیق یاد میشود (رک . *** نمونه دیگری از استدلال انوری شاعری مداح است و بیشتر جری و تطبیق های او در حوزة همین مدح ها قابل بررسی هستند؛ به عنوان نمونه ، شاعر در بیت زیر با استفاده از شگردهای بلاغی چون سنجش و مقایسه ، تشبیه تفضیل و تلمیح ، یکی از معجزه های حضرت عیسی(ع ) را که زنده کردن مردگان است ، با سخنان پر از امید ممدوح مقایسه کرده و با ترک ادب شرعی، آن سخنان را برتر از معجزه های آن حضرت دانسته است و این بیت خود بهترین دلیلی است برای این که هدف شاعران از اشاره به آیات قرآنی تنها زیباییآفرینی نبوده است ؛ از این رو تقلیل این مورد و منحصر کردن آن به دلایل بلاغی، نوعی به بیراهه بردن اهداف شاعر است ؛ به دیگر سخن ، شاعر به صورت جری و تطبیق عمل کرده است و آیه ای را که در قرآن دربارة حضرت عیسی(ع ) و زنده کردن مردگان به دست ایشان و به اذن پروردگار صورت گرفته و در آیۀ٤٩ سورة آل عمران و ١١٠ سورة مائده به وضوح بیان شده است ، (...

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول