خلاصة:
کلارک پیناک (از موسسین الهیات گشوده) معتقد است، اگرچه همه الهی‌دانان (اعم از سنتی و گشوده) متفق‌اند که خداوند دارای «علم مطلق» است و بر مبنای علم به گذشته، اکنون و آینده است که می‌داند چه خواهد کرد، لکن الهی‌دانان گشوده معتقدند که هیچ موجودی (حتی خداوند) نمی‌تواند به‌نحو «پیشین» بداند که انسان آزاد دقیقا در آینده چه فعلی انجام خواهد داد؛ زیرا: اول، علم به آینده منطقا ناممکن است (چون یا ناموجود است یا بکلی مبتنی بر امکان است)؛ دوم، «از پیش دانستن فعل اختیاری» در تعارض با آزادی انسان و خداست؛ سوم، این امر در تعارض با دو آموزه «تدبیر الهی» و «اعتماد به خداوند» است. در مقابل، با نگاهی بر آثار متکلمان امامیه درمی‌یابیم که نقدهایی جدی بر دیدگاه پیناک وارد است؛ ازجمله به دلایل متعدد منطقی و روایی، خداوند عالم به خود و غیر خود است و این علم موجب سلب اراده او و انسان نیست و با دیگر آموزه‌های وحیانی، ازجمله «تدبیر» و «اعتماد»، تعارضی ندارد. در این مقاله، مولف با روش توصیفی تحلیلی درصدد نقد دیدگاه پیناک درباره «علم پیشین خداوند به آینده» از منظر متکلمان امامیه است.
Clark Pinnock (one of the founders of open theism) believes that although all theologians (both traditional and open theists) are unanimous that God has "absolute knowledge" and knows what He will do on the basis of His knowledge of the past, present and future, but open theists believe that no being (not even God) can know "in advance" what exactly a free man will do in the future; because: first, knowledge of the future is logically impossible (because it either does not exist or is completely based on possibility); second, "foreknowing an optional act" is in conflict with the freedom of man and God; third, this is in conflict with the two teachings of "Divine Providence" and "Trust in God". Looking at the works of Imami theologians, on the other hand, I found out that there are serious criticisms on Pinnock's view; for example for many logical and narrative reasons, God is omniscient of himself and other beings, and this knowledge does not negate His will or human's will and is not in conflict with other revelatory teachings, such as "Providence" and "trust". I try to criticize Pinnock's view about "God's prior knowledge of the future" from the perspective of Imami theologians using a descriptive-analytical method.
ملخص الجهاز:
com دريافت: 20/06/1401 ـ پذيرش: 09/10/1401 چکيده کلارک پيناک (از مؤسسين الهيات گشوده) معتقد است، اگرچه همة الهي‌دانان (اعم از سنتي و گشوده) متفق‌اند که خداوند داراي «علم مطلق» است و بر مبناي علم به گذشته، اکنون و آينده است که مي‌داند چه خواهد کرد، لکن الهي‌دانان گشوده معتقدند که هيچ موجودي (حتي خداوند) نمي‌تواند به‌نحو «پيشين» بداند که انسان آزاد دقيقاً در آينده چه فعلي انجام خواهد داد؛ زيرا: اول، علم به آينده منطقاً ناممکن است (چون يا ناموجود است يا بکلي مبتني بر امکان است)؛ دوم، «از پيش دانستن فعل اختياري» در تعارض با آزادي انسان و خداست؛ سوم، اين امر در تعارض با دو آموزة «تدبير الهي» و «اعتماد به خداوند» است.
بر اين مبنا، در نقد مدعاي پيناک مبنی بر اینکه «خدا به امکانات متعدد و پيامدهاي احتمالي آينده علم دارد؛ لکن علم پيشين خداوند به امور متعين در آينده به‌لحاظ منطقي ناممکن است»، بايد گفت: از ديدگاه متکلمان اماميه، امور اعتباري تابع اعتبار معتبرند (واقعيت خارجى ندارند) و مادامى که اعتبار باشد، هستند و به‌مجرد برداشتن اعتبار نابود مي‌شوند (نظير قدرت خداوند که به جميع اشيا و ممکنات تعلق می‌گيرد؛ ولى نسبت آن به مقدوراتِ در حال وجود با نسبت آن به مقدوراتِ در حال عدم فرق دارد؛ چون در حال عدم، نسبت بالامکان است و در حال وجود، نسبت بالوجوب)؛ ولى حقيقت قدرت و علم، عوض‌شدنى نيست (حلي، 1413ق، ج 1، ص 116).
(
, 
, 
)
