خلاصة:
پس از جنگ جهانی اول و رکود شدید اقتصاد جهانی، بنادر و جزایر سواحل شمالی خلیج فارس به دلیل ویرانی، خرابی بیش از حد و عدم رسیدگی و توجه حکومت مرکزی دیگر نتوانست رونق اقتصادی و تجاری خود را باز یابد. دگرگونی اوضاع سیاسی و روی کار آمدن رضا شاه که موجب وخامت بیشتر اوضاع داخلی شد. وی در آغاز حکومت دست به یک سری اقدامات متفاوت زد. هدف او از این اقدامات، تحکیم پایه های قدرت و بسط نفوذ خود در سراسر ایران و اعمال قدرت هرچه تمامتر بر آبهای خلیج فارس، بنادر و جزایر بود. عمده این اقدامات به منظور بالا بردن درآمد دولت برای ایجاد ارتش منظم و مستحکم صورت گرفت. هدف از این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی گرد آمده است، بررسی ساختار اقتصادی خلیج فارس و راهکارهای حکومتی و همچنین چگونگی وضعیت اقتصادی ساکنین این نواحی و علل مهاجرت آنان است، ساکنین نواحی جنوب، به خصوص بنادر و جزایر که از بعد از جنگ جهانی اول به دلیل ویرانی و خرابی اسکله ها و هم چنین بنادر و ناامنی راه های تجاری دچار فقر شدید شده بودند و اقدام به مهاجرت کردند. بخش عمده ای از این مهاجران تجار و بازرگانانی بودند،که نقش عمده ای در رونق و آبادانی بنادر و جزایر داشتند. پس از اقدامات رضا شاه نیز عده دیگری از ساکنین این حدود به دلیل وضعیت به وجود آمده و عدم امکان کار و فعالیت اقدام به مهاجرت کردند. با شروع جنگ جهانی دوم و اشغال مجدد کشور توسط نیروهای متفق، بسیاری از کارخانه های صنعتی به دلیل وابسته بودن آن به غرب متوقف شد. بنادر و جزایر نیز با اشغال مجدد، وضعیتی دشوارتر از دوره های قبل پیدا کرد.
Abstract AfterWorld War I and the resulting severerecessionof the worldeconomy¡ ports and islandson the northern coasts of thePersian Gulf could not maintain their economic and business liveliness due to lack ofcareand attention on the part of the central government in Iran. The changes in political situation and the rise of Reza Shah also led to further deterioration of domestic conditions. At the beginning of his reign¡ Reza Shah took a series of different measures with the purpose of strengthening his power and extending hisinfluence and power over the Persian Gulf waters¡ harbors and islands. Mainly¡ those measures were taken to raise revenues for a stable and fortifiedarmy . Inhabitants of southernregions¡ particularlythe ports and islands suffering from poverty in the aftermath ofWorld War I due to ruined docksandportsand insecure roads¡ began to migrate. Many of these migrants were merchantsandtraders¡ whohada major rolein theprosperity and developmentof ports andislands.After Reza Shah''s efforts¡ another wave of these residents migrated because of bad conditions and unemployment.With the onset ofWorld War IIand the re-occupation of Iran by the Alliedforces¡ manyindustrial plantsstopped because of their reliance ontheWest. The re-occupation worsened the situation compared to previous periods.
ملخص الجهاز:
اوضاع اقتصادي خليج فارس در فاصله دو جنگ جهاني و مهاجرت ساکنين آن زينب قنبري نژاد١، دکتر مرتضي نورائي 2 (تاريخ دريافت :٩٣/٦/١١، تاريخ تصويب : ٩٣/٨/٢٤) چکيده پس از جنگ جهاني اول و رکود شديد اقتصاد جهاني ، بنادر و جزاير سواحل شمالي خليج فارس به دليل ويراني ، خرابي بيش از حد و عدم رسيدگي و توجه حکومت مرکزي ديگر نتوانست رونق اقتصادي و تجاري خود را باز يابد.
هدف از اين مقاله که به روش توصيفي - تحليلي گرد آمده است ، بررسي ساختار اقتصادي خليج فارس و راهکارهاي حکومتي و همچنين چگونگي وضعيت اقتصادي ساکنين اين نواحي و علل مهاجرت آنان است ، ساکنين نواحي جنوب ، به خصوص بنادر و جزاير که از بعد از جنگ جهاني اول به دليل ويراني و خرابي اسکله ها و هم چنين بنادر و ناامني راه هاي تجاري دچار فقر شديد شده بودند و اقدام به مهاجرت کردند.
در گزارش دکتر «هوالد بلگواد» ماهي شناس دانمارکي ، در سال ١٣١٦ش /١٩٣٧م که به دعوت دولت ايران به منظور تحقيقات علمي براي بهره برداري از منابع دريايي جنوب به ايران آمد، آمده است :«ثروت عظيمي از انواع ماهي ها و جانوران دريايي در خليج فارس موجود است که هنوز بهره برداري نشده ؛ زيرا صيد ماهي توسط قايق هاي رو باز و بدون موتور و با وسايل خيلي قديمي انجام مي شود و عمل ماهي گيري محدود به سواحل بوده و ماهي گيران نمي توانند از ساحل دور شوند و در وسط دريا مشغول صيد شوند و صادرات ماهي بسيار ناچيز است »(بديعي ،١٣٦٢: ٣٧٩- ٣٨٠).