خلاصة:
نقش و جایگاه کلیدی صنعت نفت در اقتصاد ایران موجب شده که تکانه‌های وارد بر این صنعت، بر کل اقتصاد اثرگذار باشد. از‌این‌رو، در این مطالعه سعی شده که با طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)، اثرات تکانه‌های قیمت نفت و ارتقای تکنولوژی تولید آن، بر متغیرهای کلان اقتصادی بررسی شود. دراین‌راستا، برای برآورد پارامترها از داده‌های سال‌های 1352-1396 استفاده شده است. طبق نتایج به‌دست آمده، هر دو تکانه، اثر مثبت و معنی‌داری بر سرمایه‌گذاری نفتی، اشتغال، مخارج دولت، مصرف و اثر منفی بر سرمایه‌گذاری و GDP غیرنفتی دارد. تکانه مثبت قیمت نفت، بر تولید و صادرات نفت و GDP کل، اثر منفی دارد، اما اثر تکانه تکنولوژی بر این متغیرها مثبت است. با توجه به نقش مهم تکانه‌های تکنولوژی بر صنعت نفت و اقتصاد کلان، ارتقای تکنولوژی و توجه به جنبه‌های توسعه توان علمی و فنی این صنعت باید در دستور کار قرار گیرد. همچنین به‌دلیل اینکه هر دو تکانه، اثر منفی بر تولید و سرمایه‌گذاری بخش غیرنفتی دارند، می‌توان گفت که درآمدهای نفتی نه تنها در جهت تقویت بخش غیرنفتی نبوده، بلکه موجب تضعیف آن شده است. بنابراین بازنگری اساسی در مدیریت منابع صندوق و اختصاص سهم بیش‌تری از تسهیلات به بخش غیرنفتی، ضروری است.
The Key Role of the Oil Industry in the Iranian Economy Has Caused the Shocks in This Industry to Affect the Entire Economy. In this Study, We have investigated the Effects of Oil Price and Production Technology Shocks on Macroeconomic Variables by Designing a Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) Model. This Model Includes the Household, Firm, Oil, National Development Fund, Government, and Foreign Sectors and the Data of the Years 1352-1396 have been used to Estimate the Parameters. The Results have shown that Oil Price and Technological Shocks have a Positive and Significant Effect on Oil Investment, Employment, Consumption, Government Expenditure, and a Negative Effect on non-oil Investment and GDP. According to Negative Consequence of Oil Price and Technological Shocks on Macroeconomic Situation, Oil Revenue Weaken non-oil Sector. Contrary to Technological Sock, Oil Price Shock has a Negative Impact on Oil Production and Export. The Macroeconomics Mechanism explains that at First Steps Inflation Would Stable Due to the Inflow of Oil Revenues and Increased Imports but then it will Increase Due to High Liquidity.
ملخص الجهاز:
با توجه به نقش بسیار مهم تکانه های قیمت نفت و تکنولوژی تولید آن بر صنعت نفت و کلان اقتصاد، در مطالعه حاضر سعی می شود که اثرگذاری ایـن تکانـه هـا بـر متغیرهـای اقتصادی ایران (تولید ناخالص داخلی ، مصرف ، اشتغال ، مخارج دولت ، سرمایه گذاری ، تولید و صادرات نفت ، درآمدهای دولت ، حجم پول و تورم ) مورد بررسـی قـرار گیـرد.
الادونی (٢٠٢٠ ,Oladunni)، با طراحـی یک مدل DSGE برای نیجریه ، اثر تکانه های قیمت نفت بـر متغیرهـای کـلان اقتصـادی را بررسی کرده و دریافتند که با وقوع شـوک مثبـت قیمـت نفـت ، میـزان اشـتغال ، مصـرف ، صادرات نفت ، تورم و نرخ ارز افزایش یافته و در مقابـل تولیـد داخلـی کـاهش مـی یابـد.
در ایـن ارتباط زبیر (٢٠١٩ ,Zubair)، با طراحی یک مدل DSGE برای نیجریه ، بـه بررسـی اثـرات تکانه تکنولوژی بر متغیرهای اقتصادی پرداخته و دریافتند که یک تکانه مثبت بهـره وری در بخش نفت ، مصرف ، سرمایه گذاری حقیقی ، تولید نفت ، تولید کل و اشتغال را افـزایش داده اما تورم ، نرخ ارز و تولید بخش غیرنفتی کاهش می دهد.
بـالکی و بـورن (٢٠١٨ ,Balke and Brown)، بـا طراحی یک مدل DSGE، اثرات تکانه های بهره وری در تولید نفـت آمریکـا بـر متغیرهـای کلان را بررسی کرده و دریافتند که تکانه مثبت ، موجب افزایش GDP، اشتغال و تولید نفت و همچنین کاهش قیمت و واردات نفت آمریکا شده است .
(
, 
, 
)
