خلاصة:
از سال 31 قمری که نخستین مهاجمان عرب وارد خراسان شدند تا سال 86 قمری که قتیبه بن مسلم باهلی از طرف حجاج بن یوسف ثقفی عامل خراسان گردید، اقدامات انجام گرفته تا این زمان در فرارود چیزی بیش از یکی دو حملۀ کوتاه مدت توسط عبیدالله بن زیاد و سعید بن عثمان نبود که البته برخی پژوهشگران در آن هم تردیدهای جدی دارند. قتیبه بن مسلم در مدت ده سال حکومت، خود، بین سال های 86 تا 96 هـ. با لشکرکشی های پردامنه و مداوم خود، ماورالنهر را به قلمرو مسلمین الحاق نمود. او در این سال ها توانست ابتدا شهرهای بیکند، بخارا و سپس سمرقند و ناحیه خوارزم را با نیروی خستگی ناپذیر خویش نفتح نمود و به منتهی الیه این سرزمین یعنی ساحل سیحون و نواحی چاچ و فرغانه پای بگذارد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش قتیبه در فتح آسیای مرکزی توسط مسلمان می باشد. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی و مبتنی بر اسناد و مدارک اصلی انجام گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که قتیبه نقش پررنگی در فتح آسیای مرکزی داشت که می شود گفت نقش قتیبه در فتح آسیای مرکزی از آن جهت است که قتیبه دارای راهبرد نظامی چندجانبه با ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بود که در یک دهه با تکیه بر سیاست مدبرانه حجاج و قدرت نظامی خود شرایط را برای سلطه اعراب مسلمان و تثبیت حاکمیت اسلامی در آسیای مرکزی فراهم آورد.
From the 31st lunar year when the first Arab invaders entered Khorasan to the 86th lunar year when Qutiba bin Muslim Bahli was made the governor of Khorasan by Hajjaj bin Yusuf Thaqfi, actions have been taken until this time, more than one or two short-term attacks by Obaidullah bin Ziyad. And it was not Saeed bin Othman, which of course some researchers have serious doubts about. Qutiba bin Muslim during his ten-year rule, between 86 and 96 AH. With his extensive and continuous campaigns, he annexed Mavarlanhar to the Muslim territory. In these years, he was able to first conquer the cities of Bikand, Bukhara, and then Samarkand and the Khorezm region with his tireless force and reach the far end of this land, the Sihun coast, Chach and Ferghana regions. The purpose of this research is to investigate the role of Qutiba in the conquest of Central Asia by Muslims. The current research has been done using the historical research method based on original documents. The findings of the research show that Qutiba had a prominent role in the conquest of Central Asia, which can be said to be the role of Qutiba in the conquest of Central Asia because Qutiba had a multi-faceted military strategy with political, social, cultural and economic dimensions that in a decade with Relying on the wise policy of Hajjaj and his military power provided the conditions for the domination of Muslim Arabs and the establishment of Islamic rule in Central Asia.
(
, 
, 
)
