تحلیل روانشناختی حکمت 70 نهج البلاغه مقالة

پژوهش‌های نوین در آموزه‌های قرآن و سنت پاییز و زمستان 1401 - شماره 10 (‎24 صفحة - من 31 إلی 54 )

الکلمات المفتاحية: نهج البلاغه روانشناسی جهل افراط و تفریط حکمت ٧٠ عقل اختلال دوقطبی بیمار امیرالمومنین روانی مانیا حکمت درمان

خلاصة:

نهج البلاغه، گنجینهای از سخنان امیرمومنان علی علیه السّلام است که نه تنها از نظر بلاغت، بلکه از جهت محتوای وزینش همواره مورد توجّه پژوهشگران واقع شده است. یکی از ابعاد کلام امیرالمومنین در نهج البلاغه که کمتر به آن پرداخته شده، مباحث روانشناسی است. آن حضرت در حکمت ٧٠، به رابطه جهل و افراط و تفریط اشاره فرموده و افراط و تفریط را ثمره نقصان در قوّه تعقّل دانستهاند. اگرچه همه انسان‌ها گاه دچار افراط و تفریط در خلقّیات و رفتار خود می‌شوند؛ ولی افراد مبتلا به اختلال خلقی دوقطبی به دلیل ضعف در قوّه تعقّل در زمان حملات مانیا و افسردگی، بیش از سایرین به افراط و تفریط در رفتار و نوسان خلق دچار هستند. لذا در این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده، در تحلیل روانشناختی حکمت ٧٠ نهج البلاغه، نشانه‌های افراط و تفریط گرایانه در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی با نشانه‌های نقصان در عقل از دیدگاه امیرالمومنین، مقایسه گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد این نشانه‌ها تا حدود زیادی با یکدیگر مطابقت دارند و همان طور که از کلام حضرت، ارتباط دو سویه جهل و افراط و تفریط و در مقابل ارتباط دوسویه تربیت عقلانی و اعتدال در رفتار به دست می‌آید، نتایج محققّان علم روانشناسی نیز بر این امر تاکید دارد که درمان شناختی - رفتاری در جلوگیری از عود بیماری و کشیده شدن فرد به ورطه افراط و تفریط موثر است؛ و از سوی دیگر، سوق دادن او به سمت یک روال متعادل در زندگی، در تصمیم‌گیری های عقلانی و منطقی به فرد کمک می‌کند.

ملخص الجهاز:

نتايج پژوهش نشان مي دهد اين نشانه ها تا حدود زيادي با يکديگر مطابقت دارند و همان طور که از کلام حضرت ، ارتباط دو سويه جهل و افراط و تفريط و در مقابل ارتباط دوسويه تربيت عقلاني و اعتدال در رفتار به دست مي آيد، نتايج محققّان علم روانشناسي نيز بر اين امر تاکيد دارد که درمان شناختي - رفتاري در جلوگيري از عود بيماري و کشيده شدن فرد به ورطه افراط و تفريط موثر است ؛ و از سوي ديگر، سوق دادن او به سمت يک روال متعادل در زندگي ، در تصميم گيري هاي عقلاني و منطقي به فرد کمک مي کند. پژوهش حاضر که به صورت کتابخانه اي و با روش توصيفي- تحليلي انجام گرفته ، در صدد تحليل روانشناختي حکمت ٧٠ نهج البلاغه برآمده و ميکوشد ارتباط جهل با افراط و تفريط را از ديدگاه اميرالمومنين بيان کرده ، سپس نشانه هاي مبتلايان به اختلال دوقطبي را به عنوان بارزترين نمونه افراد مبتلا به افراط و تفريط از نظر علم روانشناسي مطرح نمايد؛ و در نهايت راهکاري براي کمک به افراد مبتلا به اين اختلال ارائه دهد. "(ابن شعبه حراني، ١٤٠٤ق : ٣٦٩) همچنين اميرالمومنين ، تکبّر را بدترين آفت عقل برشمرده اند:«شرُّ آفاتِ العقلِ الکِبرُ» (خوانساري : (178/4 دوفصلنامه علمي تخصصي «پژوهش هاي نوين در آموزه هاي قرآن و سّنت »؛ سال ششم ، شماره دهم ، پاييز و زمستان ١٤٠١/ ٣٠ شوخي زياد و بيجا: يکي از نشانه هاي جهالت ، شوخي زياد است ؛ چرا که انسان را در نگاه ديگران کوچک ميکند و مردم چنين فردي را جاهل ميشمارند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول