تحلیل رویه قضایی پذیرش خروج از کشور زوجه در ضمن عقد نکاح رافع ممنوع‌الخروجی زوجه مقالة

از جمله دعاوی و اختلافات خانوادگی که ممکن است بین زن و مرد بروز نماید، بحث ممنوع‌الخروج نمودن زن توسط شوهر می‌باشد. در چنین حالتی، زن دیگر نمی‌تواند به خارج از کشور مسافرت نماید. با این حال، برای اینکه مرد بتواند همسر خود را ممنوع‌الخروجی نماید، لازم است که شرایطی را مورد رعایت قرار داده و مدارکی را از پیش تهیه نماید. همچنین، پس از ممنوع‌الخروجی، این امکان هنوز برای زن باقیست که برای رفع این ممنوعیت اقدام نماید. به همین دلیل، اطلاع از جزئیات موضوع ممنوع‌الخروج کردن زوجه، امری الزامی تلقی می‌گردد. باتوجه به مطالب مذکور، سوال مقاله به این صورت مطرح می-گردد که در صورت پذیرش خروج از کشور زوجه توسط زوج در ضمن عقد نکاح می‌تواند رافع ممنوع‌الخروجی زوجه ‌باشد؟ که به روش توصیفی –تحلیلی به بررسی این فرض می‌پردازد که به نظر می‌رسد چنانچه در میان شروط ضمن عقد خود اجازه خروج از کشور را درج کرده باشد، نیازی به دریافت برگه رضایت نبوده و وی می‌تواند بصورت مستقل، از کشور خارج گردد. یافته‌ها نشانگر آن است که در صورتی که مرد در میان شروط ضمن عقد، با خروج زوجه از کشور موافقت نموده باشد رافع ممنوع‌الخروجی زوجه خواهد شد.

شاید این سوال مطرح شود که اگر قبل از ازدواج گذرنامه صادر شده باشد باز هم شوهر می‌تواند گذرنامه‌ را بگیرد یا بطور قانونی زن را ممنوع‌الخروج نماید؟ به دنبال پاسخ به این سوال باید بیان نمود که هرچند که حق خروج از کشور از جمله حقوق شهروندی هر فرد جامعه است اما زن برای گرفتن گذرنامه نیازمند اجازه شوهر می‌باشد؛ اجازه حقی برای زن ایجاد نمی‌کند و به موجب ماده (۱۹) قانون گذرنامه 1 مرد می‌تواند از اجازه خود عدول (سرباز زند) و مانع خروج از کشور همسرش شود. نحوه چگونگی عدول از این اجازه بدین شکل است که اگر مرد شخصاً در اداره گذرنامه حاضر شده باشد و اجازه صدور گذرنامه را به همسرش داده باشد، می‌تواند با در دست داشتن سند ازدواج به اداره گذرنامه مراجعه و درخواست ممنوع‌الخروجی زن توسط شوهر را مطرح کند و زن اگر اقدامی برای خروج از کشور کند، جدای از اینکه مبادی خروجی کشور مانع خارج شدن نامبرده می‌شود، گذرنامه ایشان را نیز ضبط می‌کنند. اجازه خروج زن با استفاده از شروط ضمن عقد و راه‌حل قانونی آن در صورتی که زوج متعهد به دادن اجازه کتبی صدور گذرنامه برای زوجه و خروج از کشور شده باشد بگونه‌ای که اگر برخلاف آن عمل نمود، زن وکیل و وکیل در توکیل باشد تا در صورت امتناع شوهر و اثبات آن در دادگاه خود را مطلقه نماید. لازم به ذکر است که صرف اینکه در سند ازدواج درج شود که شوهر اجازه خروج از کشور را به همسرش می‌دهد از نظر مقررات اداره گذرنامه کفایت نمی‌کند بلکه این اذن باید در قالب سند وکالت بلاعزل از سوی شوهر در یکی از دفاتر اسناد رسمی به نام زن تنظیم گردد.