خلاصة:
محدودیتهای موجود در شهرهای بزرگ، منجر به گسترش ساخت مجتمع های مسکونی و کاهش سهم حیاط خصوصی در معماری معاصر
گردیده است. حیات علاوه بر تامین نور و روشنایی فضاهای داخلی و تهویه طبیعی، به عنوان فرصتی برای ارتباط بیشتر با طبیعت و مکانی
برای تعاملات اجتماعی است. با توجه به محدودیت فضای داخلی واحدهای مسکونی و سابقه سنتی حضور حیاط در زندگی
ایرانی، حیاط مجالی برای گسترش عملکردفضای داخلی و رابطه آن با فضای بیرونی است در میان نقش حیاط در مجتمع های مسکونی
کمرنگ شده است و صرفا با فضای باز تبدیل شده است. افزایش تقاضای مسکن و ضرورت سرعت پاسخگویی به آن، اغلب موجب نادیده
گرفته شدن جنبه های کیفی بناها از جمله استقرار مناسب فرد در محیط فیزیکی توام با آرامش و ارتباط با فضاهای باز گردیده که در دراز
مدت منجربه نارضایتی ساکنین می شوداین موضوع، که در پی غفلت طراحان از نیازهای روانی ساکنین و توجه اقتصادی به مساله سکونت
پدید آمده؛ باعث کمرنگ شدن نقش خانه در هویت بخشی انسان و تنزل معنای آن در حد سرپناهی صرف گشته، تاجایی که کیفیت
سکونت در این خانهها در پایین ترین مرتبه خود قرار گرفته است. تامین این کیفیت، راه حلی جز بازگرداندن حیاط به بطن معماری خانه
ندارد. فضایی که در معماری گذشته به مانند گوهری در قلب بنا، حیات فضاهای بسته را متاثر از خویش نموده و بخش عمده ای از
سکونت را تحقق میبخشد؛ بطوریکه برترین فضای خانه و اصیل ترین پاسخ معماری به زندگی مادی و معنوی ساکنین به حساب میآید.
بنابراین، بهره گیری از این تجربه ارزنده میتواند مدخلی برای بازآفرینی حیاط در ساختار فضایی واحدهای مسکونی معاصر باشد. بر این
اساس، با هدف خلق فضایی باهویت و پاسخگو به خواهش های روانی افراد ساکن در مجتمع مسکونی، پس از تشریح مفهوم حیاط و تبیین
جایگاه و ضروت حضور آن در معماری به بررسی ویژگیهای کیفی این فضا در خانه های سنتی ایران پرداخته شده؛ تا با باززنده سازی این
کیفیتها، قدر حقیقی حیاط را به آن بازگردانده و ساختاری متناسب با الگوهای زیستی مردم ایران تعریف گردد. در این راستا از روش
تحقیق توصیفی و منابع کتابخانه ای استفاده شده است. بر طبق نتایج تحقیق، مهمترین ویژگیهای کیفی حیاط ایرانی: حرمت، وحدت،
پیوند با طبیعت، خلوت، مطبوعبت و سرسبزی، بهشت گونگی و زیبایی شناخته شد. در نهایت به منظور جاری ساختن این ویژگیها در
حیاط خصوصی واحدهای مسکونی، اصولی در غالب راهبرد طراحی ارائه گردیده است.
ملخص الجهاز:
افزايش تقاضاي مسکن و ضرورت سرعت پاسخگويي به آن ، اغلب موجب ناديده گرفته شدن جنبه هاي کيفي بناها از جمله استقرار مناسب فرد در محيط فيزيکي تؤام با آرامش و ارتباط با فضاهاي باز گرديده که در دراز مدت منجربه نارضايتي ساکنين مي شوداين موضوع ، که در پي غفلت طراحان از نيازهاي رواني ساکنين و توجه اقتصادي به مسأله سکونت پديد آمده ؛ باعث کمرنگ شدن نقش خانه در هويت بخشي انسان و تنزل معناي آن در حد سرپناهي صرف گشته ، تاجايي که کيفيت سکونت در اين خانه ها در پايين ترين مرتبه خود قرار گرفته است .
بر اين اساس ، با هدف خلق فضايي باهويت و پاسخگو به خواهش هاي رواني افراد ساکن در مجتمع مسکوني، پس از تشريح مفهوم حياط و تبيين جايگاه و ضروت حضور آن در معماري به بررسي ويژگيهاي کيفي اين فضا در خانه هاي سنتي ايران پرداخته شده ؛ تا با باززنده سازي اين کيفيت ها، قدر حقيقي حياط را به آن بازگردانده و ساختاري متناسب با الگوهاي زيستي مردم ايران تعريف گردد.
معماري معاصر در عين پيشرفت در دانش ساختن ، هنوز قادر نيست خواهش اساسي مردم را از خانه برآورده سازد؛ چرا که شيوه زندگي برخاسته از فطرت ساکنين اين خانه ها را فراموش کرده و از اصليترين هدف خود که طراحي محيطي سازگار با بينش انسان براي زيست او بوده ، به کلي دور شده است .
وليکن در پژوهش حاضر، به دنبال خلق فضايي پاسخگو به نيازهاي رواني ساکنين هستيم که امکان انجام فعاليت هاي آزادانه را براي آنها فراهم کند؛ و علاوه بر افزايش کيفيت فضاهاي بسته ، نمايانگر مفاهيم هويت بخشي باشد که با زندگي در خانه هاي امروز، به فراموشي سپرده شده است .