خلاصة:
یکی از مهمترین مباحث و موضوعاتی که همواره مورد توجه دانشمندان و علمای قرائت از صدر اسلام تاکنون بوده، لزوم دستیابی به قرائت صحیح از پیامبر اکرمa و یا حداقل قرائت نزدیک به قرائت ایشان از میان قرائتهای موجود است. در این زمینه تلاشهای زیادی صورت گرفته و روایات متعددی در جوامع روایی نقل شده که مشهورترین و بارزترین آنها، روایت سالم بن ابیسلمه از امام صادقg است که میفرماید: «اقرا کما یقرا الناس: قرآن را همان گونه که مردم میخوانند، بخوانید». بررسی سندی این روایت نشان میدهد که صحیح بوده و خدشهای بر آن وارد نیست و از نظر دلالت، پس از مراجعه به زمان صدور روایت و شرایط حاکم بر آن، میتوان نتیجه گرفت که منظور، انحصارگرایی قرائات صحیح در یک قرائت نمیباشد؛ بلکه این حدیث، شامل همه قرائتهایی که مورد تأیید بزرگان و رایج و شایع بین مردم هر زمان بوده، است.
One of the most important issues and topics that have always been the focus of scholars and specialists of recitation since the beginning of Islam is the need to achieve correct recitation of the Holy Prophet (P) or at least the reading which is close to his reading among the available readings. In this field, many efforts have been made and numerous narrations have been narrated in narrative sources, the most famous and prominent of which is Salim bin Abi Salamah’s narration from Imam Sadiq (A.S) which says: “Iqra Kama Yaqrau al-Nas: read the Quran the way people read it”. A documentary examination of this narration shows that it is correct and there is no objection to it, and in terms of implication, after referring to the time of issuing the narration and the conditions governing it, it can be concluded that the meaning is not the exclusivity of correct readings in one reading; Rather, this hadith includes all readings that have been approved by scholars and are common among people at all times.
ملخص الجهاز:
ب. لزوم استناد به قرائت صحیح با توجه به گسترش قرائتهای متعدد بین مردم، علمای برخی مکاتب تلاش زیادی نمودند تا این اختلاف را به پیامبر اکرم( نسبت دهند و دلیلشان این روایت نبوی است که فرمودند: «ان القرآن انزل علی سبعه احرف فاقرءوا ما تیسّر منه: قرآن کریم بر هفتحرف نازل شده است، به هرکدام از آنها که برای شما فراهم است، قرائت نمایید» (دانی، 1428: 1/10) اما در این میان، علمای شیعه معتقدند قرآن کریم بر یک وجه بر پیامبر اکرم( نازل شده و یک نصّ واحد دارد و طبق قول صحیح و مشهور، پیامبر اکرم( نیز یک قرائت بیشتر نداشتهاند؛ اگرچه برخی شواهد تاریخی نشان از آن دارد که قرائات مختلفی در زمان ایشان وجود داشته و پیامبر اکرم( بهجهت تسهیل بر مردم، بهنوعی همه این قرائات را تأیید نمودهاند (کاشانی، 1336: 1/5).
ایشان با اجتهادیخواندن قرائات، قرائت صحیح را آن میداند که با نصّ متواتر در میان مسلمانان موافقت داشته باشد و در میان قاریان، تنها خوانشِ حفص را منطبق بر این نص میداند (معرفت، 1428: 1/359)، البته شیخ کلینی روایت دیگری نیز با همین مضمون، اینگونه نقل کرده است: «محمد بن سلیمان از بعضی از اصحابش نقل میکند که به حضرت ابیالحسن (امام کاظم یا امام رضا() عرض کردم فدایت شوم، ما آیات قرآن را میشنویم در حالیکه آن آیات نزد ما آنگونه که شنیدهایم نیست و دوست نداریم آنگونه که از شما به ما رسیده آن آیات را بخوانیم، پس آیا گناه کردهایم؟ پس ایشان فرمودند: خیر، «اقرءوا کما تعلّمتم، فسیجیئکم من یعلّمکم»: همان گونه که تعلیم دیدهاید بخوانید چرا که در آینده کسی که به شما تعلیم دهد نزدتان خواهد آمد» (کلینی، 1409: 2/619).