ملخص الجهاز:
"ب:بخش دوم پرسش این است که آیا این نهضتها ممکن است در درون یک جامعه نخستین و دین جدا از هر نوع فرهنگ خصوصی اتفاق افتد که مورد تحقیق ما است؟آیا در آنجامعه پیامبران و پیشگویان هزارهگرا و اندیشه ظهور مسیح موعود رواج داشته است؟آیا اصولا پیشرفتهای نو مذهبی قبل از «جایگاه برخورد»وجود داشته است؟دانش امروز ما نشان میدهد نو آوریهای فردی رجال مقدس و اصلاح طلبان مانند سایر ادیان در آنجامعه بوده است.
باید دانست که هریک از ادیان بزرگ ممکن است انگیزه پیشرفت نو دینی در میان اقوام نخستین باشد ولی در حقیقت چنین بنظر میرسد که پیدایش بیشتر این نهضتها نتیجه ارتباط با فرهنگ غرب و دین مسیحی آن بوده است آیا دگرگونیهای تاریخی اروپای غربی و پیشرفت مسیحیت در میان مردم قبیلهای بیش از هنر فرهنگ یا دین دیگری راه یافته است؟یا اینکه چنین گسترشی نتیجه کیفیت مخصوصی است که در دین مسیح وجود دارد یعنی امری خصوصی است که میتواند در برابر واکنش اقوام قبیلهای انگیزه باشد؟دکتر استانر W E.
مونت گمری Montgomery (1969)برای این امر چندین دلیل دارد: 1)یکی ساختمان درون دین مسیح است که مخصوصا در عصر استعمار اروپای غربی پناهگاه بیچارگان و بیماران و ستمدیدگان جامعه نخستین است تاریخ دردناک بنیاسرائیل در کتاب عهد عتیق مندرج است و مردم قبیلهای را شیفته خود میسازد بطوری که هرکس بسهولت میتواند موقعیت خویش را با نوشتههای آن تطبیقدهد و خویشتن را مانند بنیاسرائیل قومی بداند که از نیروی سیاست و اقتصاد و ارتش بیبهره است پیامبران نو خود را با موسی و اولیاء و یا سیماهای دیگر کتاب عهد عتیق مقایسه کند."