خلاصة:
باتوجهبه اهمیت نقش بسیج سیاسی بازار در انقلاب 57 مبنی بر حمایت بیشائبهای که در زمینههایی چون احداث مساجد و تکایا و درمانگاههایی که بهرایگان مردم را درمان میکردند و تأمین مالی روحانیت، جامعه توانست قشر بازار را در میان تودههای جامعه موردتوجه قرار داده و از ارکان مهم جامعه به شمار آید. در این مقاله تلاش شده است که کنش بازار و بازاریان را بهعنوان یک نیروی اجتماعی تأثیرگذار در جریان انقلاب اسلامی با رویکرد بسیج مورد بررسی قرار گیرد و به این سؤال پاسخ دهد که بسیج سیاسی بازار سنتی چه نقشی در روند کنش جمعی در انقلاب اسلامی سال 57 ایران ایفاء کرده است؟ در پاسخ به این سؤال، باتکیهبر نظریه کنش جمعی چارلز تیلی به بررسی نقش بسیج سیاسی تدارکی و تدافعی و تهاجمی بازار بر انقلاب سال 57 پرداخته میشود و نظر به بررسی نقش بازار در بسیج تدارکاتی در زمینههایی چون احداث مساجد و تکایا و درمانگاههایی که بهرایگان مردم را درمان میکردند و تأمین مالی روحانیت پرداخته میشود و همچنین در بسیج تهاجمی با حضور در تشکلهای سیاسی همچون هیئت مؤتلفه اسلامی و در بسیج تدافعی در پیوستن بازاریان به اعتصابات سراسری جهت حمایت از انقلاب سال 57 اذعان داشت به بررسی نقش بازار نقشی در انقلاب 57 پرداخته میشود.
Considering the importance of the political mobilization of the bazaar in the 1957 revolution based on the unquestionable support that it provided in areas such as the construction of mosques and takayas and financing of the clergy, the purpose of the upcoming research is to investigate the action of the bazaar and the bazaar people as an influential social force during the Islamic revolution with a descriptive-explanatory method. and tries to answer the question that what role did the political mobilization of the traditional market play in the process of collective action in the 1957 Iranian Islamic Revolution? In response to this question, based on Charles Tilly's theory of collective action, the role of the market's logistical, defensive and offensive political mobilization on the revolution of 1957 is discussed, and according to the findings of the research, considering the role of the market in logistical mobilization in areas such as the construction of mosques and takaya and The financing of the clergy was discussed, and also in the offensive mobilization of the bazaar by examining the presence of the bazaar in political organizations such as the Islamic Federation and in the defensive mobilization in the joining of the bazaars to the nationwide strikes to support the 1957 revolution, the role of the bazaar in this revolution is discussed.
ملخص الجهاز:
محقق بر تغييرات تاريخي مانند تغيير تشيع اثني عشري از ساکت گرايي سياسي به اپوزيسيون انقلابي و نيز عواملي که پيش از اين به آن توجه نشده بود، مانند ويژگي چندشهري همۀ انقلاب هاي مدرن ايران تأکيد مي کند، ولي در تحقيق نگارندگان تأکيد اصلي بر چگونگي اپوزيسيون شدن بازار و ارتباط با ساير مخالفان دستگاه سلطنت پهلوي است (١٩٩٥,Keddie).
بنابراين در اين پژوهش تمرکز بر عوامل نارضايتي بازاريان است ، ولي در مقالۀ پيش رو نگارندگان بر بررسي انواع بسيج تدارکي و تدافعي و تهاجمي بازار و نقش آن ها در انقلاب اسلامي تأکيد و تمرکز شده است (دهقان نژاد و رستمي، ١٣٩٦).
بنابراين علماي سنتي وابسته به حکومت و علماي شيعه ــ به سبب حمايت بازاريان از آن ها ــ مستقل از آن معرفي شده اند و هيئت هاي مذهبي ، مجالس سخنراني ، و نمازهاي يوميه مهم ترين ابزارهاي اجتماعي هم بستگي بازار دانسته شده است و بازاريان در اتحاد با علما به عنوان نيروي محرک يا عنصر مهمي در همۀ جنبش هاي سياسي و اجتماعي در تاريخ معاصر ايران ظاهر شدند (احمد اشرف و بنوعزيزي، ١٣٨٨).
بسيج سياسي تهاجمي و تدافعي بازار سنتي در انقلاب ١٣٥٧ عناصر بين الاذهاني استقلال خواهي و استبدادستيزي موجود در فرهنگ سياسي ايرانيان و به خصوص بازاريان ، به عنوان سنتي ترين قشر اجتماعي ايران ازيک سو و تحقيرهاي محمدرضاشاه نسبت به بازاريان و اتخاذ و اجراي سياست هاي ضدبازاري ازسوي ديگر بدان منجر شد که آن ها در خود محروميتي احساس کنند که حاصل بي توجهي رژيم نسبت به انتظارات و تواناييهاي اين قشر سنتي در قبال مذهب و سنت بود.