خلاصة:
پس از جنگ جهانی دوم و تدوین و تثبیت نظام جدید حاکم بر جامعه بینالملل، حرکت به سمت تشکیل و توسعه نهادهای بینالمللی و اعمال قدرت از سمت آنها در جهت تنبیه دول مخالف یا مخدوشکننده نظم بینالملل بیش از پیش احساس شد. سازمان ملل متحد ثمره این نوع دیدگاه بود و تحریم یکی از ابزارهای این سازمان بوده است. روابط میان ابرقدرتها در دوران جنگ سرد بهطور عملی مانع از تشدید و تکرار استفاده از این ابزار شد اما در دوران پس از جنگ سرد، تحریمها به کرات مورد استفاده قرار گرفت. تحریمهای جامعی که در موارد متعدد و با چنان شدتی اعمال شد که نه فقط دولتها بلکه آحاد مردم را متاثر کرد. همین مسئله و بویژه معیارهای حقوق بشری، سبب شد تا نوع جدیدی از تحریم مدنظر قرار گیرد. این نوع جدید تحریم بهعنوان تحریم هوشمند شناخته میشود. این پژوهش در پی بررسی چگونگی شکلگیری، مبانی حقوقی، معیارها و اصول حاکم بر تحریم هوشمند و تبیین اهداف و تحلیل بازخورد این نوع تحریمها در بستر مورد استفاده است. اهمیت این مطالعه در نقش اساسی تحریم و بویژه تحریم هوشمند در کنش و واکنشهای بینالمللی مستتر است و ضرورت آن نیز ناشی از کمبود پژوهشهای مرتبط با ادبیات تحریم هوشمند در گستره زبان فارسی است.
After the Second World War and the formulation and stabilization of the new system governing the international community, the movement towards the formation and development of international institutions and the exercise of power on their part to punish the countries that oppose or disturb the international order was felt more than ever. The United Nations was the result of this type of view and sanctions have been one of the tools of this organization. Relations between superpowers during the Cold War practically prevented the escalation and repetition of this tool, but in the post-Cold War era, sanctions were used repeatedly. Comprehensive sanctions that were applied in many cases and with such intensity that it affected not only the governments but also the people. This issue and especially the criteria of human rights, caused a new type of sanction to be considered. This new type of sanction is known as smart embargo. This research tries to investigate the formation, legal foundations, criteria and principles governing smart sanctions and explain the goals and analyze the feedback of this type of sanctions in the context of use. The importance of this study lies in the essential role of sanctions and especially smart sanctions in international actions and reactions, and its necessity is also due to the lack of researches related to the literature of smart sanctions in the Farsi language.
ملخص الجهاز:
اما دوران طلايي تحريم از سال ١٩٩٠ ميلادي شروع شد که پس از آن ، شوراي امنيت سازمان ملل متحد تحريم هاي مختلفي را عليه افغانستان ، کامبوج ، هائيتي، ايران ، عراق ، ليبريا، ليبي، کره شمالي، رواندا، سومالي، سيرالئون ، آنگولا، سودان و يوگسلاوي اعمال کرد (٢٠١٨ ,Kondoch, Sanctions in International Law).
اگرچه اقدامات يک جانبه اي که توسط دولت يا دولت ها انجام ميشود از جمله تعليق روابط ديپلماتيک يا محدوديت هاي تجاري به عنوان تحريم شناخته ميشود اما به نظر ميرسد اين درک مشترک وجود دارد که اين اصطلاح به اقدامات چندجانبه اي گفته ميشود که از طريق سازمان ملل متحد يا سازمان بين المللي صلاحيت دار ديگري و توسط دولت ها اتخاذ شده است .
بر طبق بند ١ ماده يک منشور ملل متحد، يکي از اهداف اصلي اين سازمان عبارت است از حفظ صلح و امنيت بين المللي و به اين منظور به عمل آوردن اقدامات دسته جمعي موثر براي جلوگيري و برطرف کردن تهديدات عليه صلح و متوقف ساختن هرگونه عمل تجاوز يا ساير کارهاي ناقض صلح و فراهم آوردن موجبات تعديل و حل وفصل اختلافات بين المللي يا وضعيت هايي که ممکن است منجر به نقض صلح گردد با شيوه هاي مسالمت آميز و بر طبق اصول عدالت و حقوق بين الملل ضروري است .
البته برخي مخالف اين هستند که تحريم ها به صورت مستقيم نقض کننده حقوق بشر است اما در مورد اين نکته که تحريم هاي اقتصادي حتي اگر براي اهداف بشردوستانه استفاده شود، اغلب ناخواسته مشکلات قابل توجهي را بر مردم بيگناه تحميل ميکند، اجماع جهاني وجود دارد .