بررسی تطبیقی آیات و روایات تجرد نفس از دیدگاه مکتب تفکیک و صدرالمتالهین مقالة

معرفت فلسفی بهار 1401 - شماره 75 التصنيف ب (Ministry of Science/ISC (‎14 صفحة - من 27 إلی 40 )

الکلمات المفتاحية: مکتب تفکیک جسمانیت نفس تجرد نفس صدرالمتالهین نفس معارف آیات و روایات

خلاصة:

مسیله تجرد نفس به ‌دلیل پیوند تنگاتنگ با دیگر مسایل مطرح در حوزه معارف اسلامی در زمره مباحثی است که همواره مورد توجه عالمان مسلمان بوده است. پیروان مکتب تفکیک از سویی با رد براهین فیلسوفان بر تجرد نفس و اقامه برخی ادله و از سوی دیگر با تکیه بر ظواهر روایات به جسمانیت نفس معتقد‌ند. در مقابل، صدرالمتالهین با عنایت به ادله متعدد عقلی و نیز شواهد نقلی، نفس را موجودی مجرد می‌داند. با توجه به اینکه هر دو دیدگاه، در اثبات مدعای خود در زمینه تجرد نفس به آیات و روایات اشاره کرده‌اند، در این پژوهش کوشیده‌ایم تا ادله نقلی ایشان را در این زمینه مورد واکاوی قرار دهیم. مطالعه آثار این دو تفکر و نیز بررسی آیات و روایات مربوط به نفس، این فرضیه را تقویت می‌سازد که دیدگاه صدرا مبنی بر تایید تجرد نفس توسط ادله نقلی، از پشتوانه منطقی و استواری برخوردار است.

ملخص الجهاز:

مطالعه آثار اين دو تفکر و نيز بررسي آيات و روايات مربوط به نفس، اين فرضيه را تقويت مي‌سازد كه ديدگاه صدرا مبني بر تأييد تجرد نفس توسط ادله نقلي، از پشتوانه منطقي و استواري برخوردار است. با توجه به اينكه هر دو مکتب فکري به‌رغم دو رويكرد متقابل نسبت به نفس، از آيات و روايات به‌منظور اثبات نظر خويش استفاده كرده‌اند، اين پرسش مطرح مي‌شود كه چگونه مکتب تفکيک و حکمت متعاليه از آيات و روايات مربوط به نفس بر تأييد مدعاي خود استفاده مي‌كند؟ براي يافتن پاسخ اين پرسش، ابتدا به ديدگاه هر دو، در زمينه تجرد يا جسمانيت نفس و نيز ادله نقلي آنان مي‌پردازيم. برخي ديگر از طرفداران جسمانيت نفس نيز (نظير علامه مجلسي) در اثبات نقلي مدعاي خود به اين آيات اشاره مي‌کنند (مجلسي، بي‌تا، ج 58، ص26ـ27). درباره آيه و روايات مذکور چند نکته قابل تأمل است: نخست آنکه درباب آيات مربوط به توفي نفس به ‌نظر مي‌رسد آنچه مغفول مانده، بيان چگونگي دلالت اين آيات بر جسمانيت نفس است؛ حال آنکه قائلان به تجرد نفس توسط آيات مذکور با بياني استدلالي مدعاي خويش را اثبات کرده‌اند (ر. صدرالمتألهين اين روايات را دال بر نزديكي نفس انسان كامل به خداوند مي‌داند و معتقد است اين روايت نشان‌دهنده تقرب نفس در ذات و صفات خود به خداوند و نيز تجرد آن از اجرام و اجسام است (صدرالمتألهين، 1354، ص302). نتيجه‌گيري اختلاف ديدگاه صدرالمتألهين و مکتب تفکيک در باب آيات و روايات مربوط به تجرد نفس از جنس همه نزاع‌هايي است كه از ديرباز در ميان انديشمندان دو حوزه كلام و فلسفه اسلامي رايج بوده‌ است.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

الاشتراک

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

الاشتراک