خلاصة:
در دهه های اخیر قبل از افول ستاره فلسفه دین تحلیلی در قرن بیست‌ویک میلادی ادبیات فلسفه دین با این چالش مهم مواجه شد که فلسفه ورزی در باب دین منحصر به سنت فلسفی تحلیلی نیست و در نظام های فلسفی دیگر هم وجود دارد. در این صورت تفاوت آن با دیگر نظام‌ها چیست؟ پاسخی که مقاله به آن رسیده است، این است که در فلسفه تحلیلی اصل با پرسشگری در باب مسیحیت است و این پرسشگری در اغلب موارد منجر به تعلیق جواب یا خدشه در معرفت مندی باورهای دین می‌شود. در مقاله این موضوع بحث می‌شود که پرسشگری تمام فعالیت فلسفی نیست و صدق معنای فلسفه ورزی در باب دین آنجاست که ما به یک تعبیر فلسفی از یک عقیده دینی دست یابیم. از سوی دیگر در نظام‌هایی مثل حکمت اسلامی، در پی پرسش، تعبیری از آموزه و عقاید اسلام عرضه می‌شود که در آن سازگاری درونی، عقل محوری و حقانیت دینی مفروض است و دنبال می‌شود. نوع دین و نظام فلسفی در اینجا بسیار تعیین کننده است. البته این دو نوع رویکرد، تفاوت نظام مند داشته، تضاد بنیادی با یکدیگر ندارند؛ اما در مسئله تمامیت با یکدیگر متفاوت اند.
In recent decades, before the decline of the star of analytical philosophy of religion in the 21st century, the philosophy of religion faced the important challenge that philosophizing about religion is not exclusive to the analytical philosophy and exists in other philosophical systems as well. In this case, what is the difference between it and other systems? The answer that the article has reached is that in analytical philosophy, the principle is with questioning about the Christian religion, and this questioning in most cases leads to the suspension of the answer or damage to the knowledge of religious beliefs. In this article, it is discussed that questioning is not all philosophical activity and the truth of the meaning of philosophizing about religion is when we reach a philosophical interpretation of an opinion. On the other hand, in systems such as Islamic philosophy, after questioning, an interpretation of Islamic teaching and beliefs is presented, in which internal consistency, rationality, and religious truthfulness are assumed and followed. The type of religion and philosophical system is very decisive here. Of course, these two types of approaches have systematic differences and do not fundamentally contradict each other, but they differ from each other in the issue of completeness.
(
, 
, 
)
