خلاصة:
تغییر روند سامانه‌های کلان‌مقیاس جوی همچون پرفشار جنب‌حاره‌ای، نقش بسزایی در تغییر اقلیم سطح زمین دارد. در این پژوهش برای نیل به این هدف، از داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل جو تراز میانی (تراز 500 ه. پ) از پایگاه داده وابسته به مرکز اروپایی پیش‌بینی میان‌مدت جو استفاده شده است. این داده‌ها داری تفکیک مکانی 1*1 درجه قوسی و به صورت میانگین روزانه برداشت گردیده است. دوره آماری این پژوهش از سال 1980 تا 2019 میلادی برای کشور ایران بوده و شامل 155 یاخته است. جهت بررسی روند ارتفاع ژئوپتانسیل بر روی ایران از آزمون روند من-کندال استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که ارتفاع ژئوپتانسیل جو بر روی ایران در ماه‌های ژوئن، جولای و آگوست دارای روند افزایشی (مثبت) در سطح معنی‌داری 1. 96 است. البته روند کاهشی ارتفاع ژئوپتانسیل در مناطق شرق و جنوب شرق ایران قابل تامل است. همچنین در تمام ماه‌های موردبررسی، ارتفاع جو ایران در مناطق مرکز، غرب و شمال غرب روند افزایشی داشته که عموما این روند افزایشی متاثر سطح گستره پرفشار جنب حاره است. این تغییرات باعث ناهنجاری در الگوهای آب و هوایی مناطق می‌گردد.
Trend variations in large-scale atmospheric systems like subtropical high pressure play a significant role in climate change. In this study, to achieve the objectives, mid-level atmospheric geopotential altitude data were employed based on the European Center Database of Atmospheric Medium-Term Forecasting. The data that have a spatial resolution of 1*1 degree of curveand are collected on a daily average. The statistical period of the research ranges from 1980 to 2018 for Iran and included 155 cells. Mann-Kendall trend test was used to explore the geopotential altitude trend on Iran. The results showed that the atmospheric geopotential altitude on Iran in June, July, and August has an increasing (positive) trend which is at the significant level of 1.96. The decreasing trend of geopotential altitude in the eastern and southeastern regions of Iran is remrkable. Moreover, in all the investigated months, Iranian atmosphere altitude in the central, western and northwestern regions had an upward trend, which is generally influenced by the high-pressure subtropical level. These changes cause abnormalities in climatic patterns of the regions. The study also showed that continuing subtropical pressure stack on top of ever-increasing trend in the region is significant.
ملخص الجهاز:
همچنين در تمام ماه هاي موردبررســي، ارتفاع جو ايران در مناطق مرکز، غرب و شــمال غرب روند افزايشـي داشته که عموماً اين روند افزايشي متأثر سطح گستره پرفشار جنب حاره است .
به عنوان مثال در خصـــوص الگوي مکاني 1 Centers of Action 2 Barry and Carleton 3 Harris et al 4 Aggi پرفشــار جنب حاره ، بل و بوســارات ١ (١٩٨٩) طي بررســي تراز ٥٠٠ هکتوپاســکال دريافتند که بيشــينۀ ارتفاعي مراکز پرفشـار جنب حاره در فصـل تابسـتان ، روي خشکيهاي جنوب غرب آمريکا، شمال غرب آفريقا، جنوب ايران ، فلات تبت و جنوب شـرق چين قرار ميگيرد.
نتايج کار اين محققان نشــان داد که واچرخندهاي تراز٥٠٠ هکتوپاسـکال در طول تمامي ماه هاي سـال بر روي اقيانوس هاي جنب حاره و در طي سـه ماهه 1 Bell and Bosart 2 Davis et al 3 Lu and Dong 4 Hoskins 5 liu et al 6 Wu et al 7 Liu and wu 8 Santos et al 9 Galarneau et al گرم ســال بر روي قاره هاي اين مناطق ايجاد مي شــوند.
يافته هاي اين محققان بيانگر اين واقعيت اســـت که ، با افزايش گرمايش دررو ناشـــي از بالا رفتن گرمايش جهاني در سـطح اقيانوس ها، شـدت واچرخند آزور در نيمکره شـمالي بيشـتر شـده و گستره مداري آن افزايش يافته 1 Raible et al 2 Subtropical high pressure 3 Lee et al 4 Wu and liu اسـت .
بررســي روند پرفشــار جنب حاره در اين مطالعه نشــان ميدهد که شــدت و فعاليت آن بر روي ايران به ويژه در بخش هاي غرب و شـمال غرب (عرض ٣٨ درجه شـمالي) فزوني يافته است .
(
, 
, 
)
