خلاصة:
تراز تجاری افغانستان در طول سالیان متمادی خصوصا طی دو دهه اخیر دارای کسری بوده و این کسری همواره توسط کمکهای خارجی و ذخایر ارزی بانک مرکزی مورد پوشش قرار میگرفت. نرخ ارز که از مهمترین متغیرها در ایجاد روابط بینالمللی به حساب میآید، لذا ایجاد زمینهسازی و استفاده از سیاست مناسب ارزی، مسیر بهبود تراز تجاری را فراهم خواهد کرد. این تحقیق تجربی در صدد بررسی پدیده منحنی جی شکل در روی تراز تجاری افغانستان با بزرگترین شرکای تجاری آن است که از روش اقتصاد سنجی Panel- ARDL جهت تخمین عوامل قیمتی و درآمدی استفاده شده است. دادههای مورد استفاده تحقیق حاضر ترکیبی بوده و دوره زمانی 2008 - 2018 را به همراه بیست و یک شریک تجاری افغانستان مورد مطالعه قرار داده است. متغیرهای مدل شامل نرخ ارز واقعی، تولید ناخالص داخلی افغانستان و تولید ناخالص داخلی هر یک از شرکا است. جهت تحلیل و تخمین روابط بلندمدت و کوتاهمدت تراز تجاری افغانستان از آزمون هم انباشتگی و ARDL کار گرفته شده است. یافتههای تحقیق با عدم تایید اثر منحنی جی در کوتاهمدت حاکی از اثر مثبت و بی معنی بودن نرخ ارز بوده درحالیکه در درازمدت عوامل قیمتی (نرخ ارز) نسبت به غیر قیمتی (درآمد داخلی)بر تراز تجاری بیشتر اثرگذار میباشند هم چنان از سویی متغیر درآمد داخلی شرکا برخلاف دوره زمانی کوتاهمدت رابطه معنی داری در دوره درازمدت داراست. پس از تخمین مدل نتیجهگیری میشود که تاثیر سیاست کاهش ارزش پولی در بهبود تراز تجاری افغانستان به رفتار متقابل شرکا و میزان ثبات ارزی آنان برمیگردد.
Afghanistan's trade balance has been in deficit for many years, especially in the last two decades, and the deficit has always been covered by foreign aid and the Central Bank's foreign exchange reserves. The assessment, which is considered one of the most important changes in the creation of international relations, will lead to the improvement of the trade balance in order to create a framework and use appropriate currency policies. This experimental research aims to investigate the J-shaped curve phenomenon in Afghanistan's trade balance with its largest trading partners, which uses the Panel-ARDL econometric method to estimate price and income factors. The data used in this research is composite and it has studied the period from 2008 to 2018 along with twenty-one major business partners. The model outputs include the real exchange rate, Afghanistan's GDP, and each partner's GDP. In order to analyze and estimate the long-term and short-term relationships of Afghanistan's trade balance, the co-accumulation and ARDL tests were used. The research investigations, with the disconfirmation of the J-curve effect in the short term, have indicated the positive and meaningless effect of the exchange rate, and in the long term, the price factors (exchange rate) have a greater effect on the trade balance than the non-price factors (GDP). Also, on the other hand, the internal business relations of short-term partners have significance in the long-term. After estimating the model, it is concluded that devaluation policies in improving trade depend on the mutual behavior of trading partners and their currency stability.
ملخص الجهاز:
استفاده از سياست کاهش ارزش پول داخلي يا افزايش نرخ ارز در ابتداي دوره زماني، تراز تجاري را در وضعيت نامطلوب قرار داده و با گذشت زمان سبب بهبودي ميشود اين پديده که بنام منحني جي شکل ياد ميشود ( ,Finance &Moffett ;٢٠٠٤ ,Trade &Akbostanci ١٩٨٩) مورد هدف اين تحقيق است .
اساس بحث رابطه نرخ ارز و تراز تجاري توسط مارشال -لرنر بنيانگذاري شد، وي از روش کشش به اثبات دو اثر مقداري و هزينه اي ٢ در اين مورد پرداخت ( ,Economy &Wang, Lin, Yang, ٢٠١٢).
(٢٠٠٨ ,Khan &Aftab )، با استفاده از داده هاي فصلي دوجانبه براي دوره زماني ١٩٨٥-٢٠٠٥ و روش ARDL به بررسي عکس العمل کوتاه مدت و بلندمدت تراز تجاري پاکستان نسبت به تضعيف پول ملي در مقابل ١٢ شريک تجارياش پرداخته و به اين نتيجه رسيدند که فرضيه منحني J رد ميشود .
(٢٠١٣ ,Ogundipe &Ogundipe, Ojeaga, ) با استفاده از آزمون هم انباشتگي جوهانسون و تجزيه واريانس و همچنان داده هاي سالانه بين دوره ٢٠١٠- ١٩٧٠ عرضه پول به عنوان سياست کاهش ارزش پول را در بلندمدت کاملا موثر بر تراز تجاري نايجريا خواند اما در کوتاه مدت بي اثر برآورد کرد.
(٢٠٢١ ,Luvanda &Mwito, Mkenda, ) مدل ARDL را جهت تخمين منحني جي در کشور کنيا با ٣٠ شريک تجاري آن طي دوره زماني ٢٠٠٦ الي ٢٠١٨ مورد استفاده قرار داد.