خلاصة:
یکی از حقوق انسان ها ، حق آزادی است ، هر انسانی حق دارد همان گونه که تکویناً اراده و قدرت انتخاب دارد ، تشریعاً نیز حق انتخاب داشته باشد و مانعی بر سر راه اراده او ایجاد نشود . آزادی ابعاد گوناگونی دارد ، یکی از ابعاد آن آزادی فکر است ، یعنی هر انسانی حق دارد به هر چیز بیندیشد و تحقیق کند . بعُد دیگر آزادی عقیده است ، بدین معنی که انسان در گزینش یک دین و عقیده مختار است ، نه مجبور ، بعد سوم آزادی بیان و اظهار دیدگاه ها و ایده ها می باشد و سرانجام بعد چهارم ، آزادی در عمل و رفتار یعنی هر انسانی حق دارد آن گونه که می خواهد عمل کند . از جمله ایراد هایی که مخالفان آزادی برای اثبات خشونت و فقدان آزادی در دین اسلام مطرح می کنند حکم فقهی قتل مرتدان است . آنها می گویند اگر اکراه در عقیده ممنوع است و پذیرش اسلام با آزادی و اختیار حاصل می گردد ، وا نهادن عقیده نیز باید آزاد باشد ، پس تعیین این نوع عقوبت سخت برای خروج از دین ، دلیل برای ماندن بر عقیده بر اساس اجبار و تحمیل است.
ملخص الجهاز:
با این همه ما در تعابیری که از امامان معصوم (ع ) رسیده ، نکاتی را در می یابیم کـه در نظر آنها نیز مانند قرآن ، تنها تغییر عقیده مطرح نبوده و مسئله انکار دین با علم بـه حقّانیـت آن بوده است و کسانی مرتد شمرده شده انـد کـه عنـاد و لجـاجی نسـبت بـه اسـلام داشـتند و مهمترین انگیزه و هدف آنها از اظهار شعار کفر ، تضعیف جامعه اسلامی و نوعی مقابله اجتمـاعی و سیاسی با مسلمانان بوده است برای اثبات این مطلب می توان به روایات ذیل استناد کرد: ابو ایوب خزاز ، یکی از اصحاب با وفای امام صادق (ع ) و امام باقر(ع ) در حـدیث صـحیحی نقل می کند : « من در مجلسی نشسته بودم که در طرف چپ حضرت قـرار داشـتم و زراره در سمت راست حضرت ، ابوبصیر وارد مجلس شد و درباره کسی که شک درخدا مـی کنـد پرسـش نمود حضرت فرمود :« چنین فردی کافر است » این سوال را درباره پیـامبر خـدا کـرد و فرمـود: «چنین فردی کافر است » آنگاه رو به زراره کرد و فرمود « انما یکفر اذا جحد » کافر کسی اسـت که انکار را ازروی علم کند البته قرآن کریم همین معنا را با تعبیر دیگری بیان می فرماید: « وَمَا یجْحَدُِ بآیاتِنَا إَِّلا اْلکَافِرُون َ»(ملکوت : ٤٧) و جز کافران و حق پوشان کسی آیات ما را انکار نمی کند.